Iker dezagun Platonen prosa

Manu Ertzillak kalifikatzen dú prosa platonikoa nola:

...gothor, potent, casic fuga puncturic gabea, edonola ere, syntaxi modernoco textuac beçain gora, harena ceinec baitarabil prefixu eta sufixuetaric.
...

Ez dezagun espekulatu burúz Platonen prosa, eta bai ordea jo dezagun tu muina on kuestioa, hots tu aztertu nolákoa den prosa hori, kin adibide konkretu eta ondo xehetuak. Ikus dezagun Platonen esaldi baten zati bat:

zeinen transkripzio literala dén hau:

Inglesaren ordenean (aski literalean):

For there is no leisure at all anywhere, Oh Adeimontus, for the one who truly has his mind on the eternal verities to look downward at the affairs of human beings

Gazteleraz itzuli dute honela:

-En efecto, ¡oh, Adimanto!, a aquel cuyo espíritu está ocupado con el verdadero ser no le queda tiempo para bajar su mirada hacia las acciones de los hombres

Alde batetik esan nahi dut ze Platonen grekerak dú erabiltzen, ez-gutxitan, ordena progresibo partziala kin zenbait baliabide prepositibo (adib.: "to look downward at of human beings affairs"; edo "on the eternal verities"). Halaber erabiltzen ditu artikulu determinatu prepositibo deklinatuak (for the one...) ze-dúten aurreratzen hurrengo sintagmaren zentzua.

Bestetik, ondo ulertzen al da? Hauxe da hurrenkera hon testu orijinala:

Not for anywhere Oh Adeimontus there is leasure for the one at all thus trully on the eternal verities his mind has downward to look at of human beings the affairs.

Euskaraz, transkripzio literala geldituko litzaké honela:

Ez izan ere inon Oh Adeimontus dago astirik horrentzat an egia eternalak burua duenarentzat behera begiratzeko tu gizakien gauzak.

Gutxi gora behera, aurreko horixe da Platonen estruktura euskaraz emana, kin bere preposizioak ("an", "tu"), bere artikulu jokatu iragarleak ("horrentzat") eta bere sufijoak. Eta, gorago esan bezala, ikusten da ez dela hain regresiboa nola eman lezaken.

Hala ere báda regresiboa, eta komunikatiboki hobagarria, nola erakusten baitu inglesezko itzulpenak:

For there is no leisure at all anywhere, Oh Adeimontus, for the one who truly has his mind on the eternal verities to look downward at the affairs of human beings

Esan nahi dudana da ze Platonen idazkiak izan ahal dirá ondo gorenak an edukia, baina aitzitik formalki hobagarriak ti ikuspuntua on komunikazioa, zein izan liteken zuzenago eta errazagoa. Eta justuki norabide horretan garatu da hizkuntza greziar modernoa. [129] [⇶]