astelehena, ekaina 04, 2007

Zer da (S)VO izatea? Da F2 izatea

[Erantzunez a Josu Lavin respektu bere hemengo komentarioa, non dioen ze euskara ez da inoiz izan SOV, eta respektu bere beste komentario bat, non dioen ze euskara aspalditik da SVO tipokoa.]

Ikusi genuen hemen zér den F1 (aditz-aurreko fokulekua) eta F2 (aditz-osteko fokulekua). Foku horien arabera, diogu ze hizkuntza bat dá (S)VO noiz hizkuntza horrek garatu baitu F2 fokulekua nola preferentea; hots, hizkuntza horrek lehenesten du F2 gain F1 (F2 da ez-markatua, eta F1 markatua).

Normalean F2 fokuak dú sortzen (S)VO ordena (eta horregatik dira zilegi bi izendapen horiek: F2 edo (S)VO), baina F2 fokua ez da beti izan behar (S)VO (izan ere F2-k sor bailezaké beste edozein ordena non fokua dago atzé aditza, adibidez OVS kin fokua an S). Alderantziz ere, F1 fokua dá izaten (S)OV, baina ez da beti hala izan behar (adibidez, SVO kin fokua an S dá F1 (adierazkorra), eta ez F2 (diskursiboa).

Hortaz, sortzen zaizkigu honako galderak: Euskarak garatu al du F2 fokua? Euskarak lehenesten al du F2 gain F1? Lehenengo galderari erantzuna dá baietz. Bigarrenari ezetz.

Euskarak garatu dú F2, bai, eta, esana dugunez, ez da zaila aurkitzea foku laburrak atzé aditza (eta zer esanik ez, foku luze edo/ta konplexuak ere). Baina, hala ere, garapen hori ez da amaitu, eta ezin liteke esan ze euskarak lehenesten du F2 gain F1, oro har.

Hortaz, euskarak gaur ere jarraitzen du izaten aski SOV (aski F1), nahiz-eta ez SOV zurruna nola japoniera edo burmera, baizik SOV malgua, non existitzen da F2, non ez den existitzen galdegai-legerik, salbu an euskara estandarra, non, ezaguna denez, ezarri digute galdegai-legea, zeinekin ia soilik existitzen da F1. []

3 Comments:

Blogger Josu Lavin said...

Hainberce "foku"ren azpian panico scenicoa sentitu badut ere, çucen minço çarela aithortu behar derauçudala egoquien deritzon gauza dela pensatzera ethorri naizela erran beharrean aurkitzen naiz momentu trixte honetan.

Bethiere beçala, doctor jaun horrec, ceuc arraçoina!

;-)

Josulin de Ubrike

astelehena, ekaina 04, 2007 2:21:00 PM  
Blogger Erramun Gerrikagoitia said...

F1 (fokoa aurrean hon verbua):

Ni Xabier naiz
edo
ni kapitain pilotu naiz


F2 (fokoa atzean hon verbua):

Ni naiz Xabier
edo
ni naiz kapitain pilotu

Antza ez dira berdin fokalizationea eta galdegaia. Antza fokalizationea da flexibleago eta toleranteago eta aitzitik galdeagaia da striktoa eta intolerantea.

Nahi luenak ulertu hobeto exempluak yago kontextualizatuak (kontextualizatuagoak) ikus beza ha bloga (referentziak.blogspot.com)

astelehena, ekaina 04, 2007 6:02:00 PM  
Blogger Josu Lavin said...

Caixo Erramun,

1) Ni naiz Josu
2) Ni Josu naiz
3) Naiz Josu ni
4) Naiz ni Josu
5) Josu naiz ni
6) Josu ni naiz

Galdegaiaren arauera bicote hauec synonymoac dira:

1 eta 6 - NOR DA JOSU?
Ni naiz Josu = Josu ni naiz
Erdaraz: Yo, yo soy Josu

2 eta 5 - NOR ÇARA ÇU?
Ni Josu naiz = Josu naiz ni
Erdaraz: Josu, yo soy Josu

3 eta 4 agrammaticalac lirateque euskkaran.

Alderanciz:

Nola esaten da euscaraz
YO SOY JOSU?

NI NAIZ JOSU ala NI JOSU NAIZ?

Nola esaten luquete euscaldunec?

Labiñddarr Josu

astelehena, ekaina 04, 2007 10:42:00 PM  

Argitaratu iruzkina

<< Home