asteartea, urtarrila 15, 2008

XK9: ...there is nothing as imperfect, or as impractical, as the national language of Japan (Naoya)

Erantzunez tu Xabier Kintana (ikus XK1, XK2, XK3, hau, XK4, hau, XK5, XK6, XK7, hau eta XK8).

Xabier Kintanak zioen an bere kritika tu Erramun:
Zergatik ez zoaz japoniarrengana gauza bera predikatzen? Haiek ere SOV tipoko mintzaira daukate, eta segur aski horregatik daude hain atzeraturik.
Japoniarrengana ez, baina itzultzaile japoniar batengana bai jo genuela aspaldi, hari galdetzeko zein ote zen bere iritzia buruz kontu guzti hauek (aurrena Josu Lavin-ek eta gero nik ere aukera izan nuen). Hona hemen bere erantzun esanguratsu bat:
Lingua iaponica demens est.
Dementziala, beraz. Eta honela justifikatzen zuen bere esana:
Nam facilius est deductiviter cogitare.
Alegia, errazagoa dela pensatzea deduktiboki (buruak aurretik) ezen-ez induktiboki (buruak atzetik).

Baina, ideia hauek guztiak ez dira berriak an Japonia. Izan ere, Japonian inkluso existitu dira proposamen serioak tu ordezkatu euren hizkuntza induktibo (regresiboa) per hizkuntza deduktiboren (progresiboren) bat nola inglesa edo frantsesa. Proposatzaile horietako bat izan zen Mori Arinori (1847-1889), zein garai batez izan zen Japoniako Hezkuntza-Ministroa. Berrikiago, Shiga Naoya poeta eta letra-gizonak (1883-1972) eginen zuen bere saioa (Shiga was awarded the Order of Culture by the Japanese government in 1949). Naoyaren hitzak dira hurrengook:
We have been accustomed to our present national language since the days of our childhood, and we do not feel all that much in particular about it. But I am of the opinion that there is nothing as imperfect, or as impractical, as the national language of Japan. Once we realize the extent to which the development of our culture has been impeded by this fact, we will also see that here there is a major issue that must by all means be solved on this occasion [Japan's military defeat]. It is no exageration to say that unless we achieve such a solution, no hope may be entertained for Japan developing into a genuinely modern nation [..]. To document in concrete detail just how imperfect the national language of Japan really is, and to show just how impractical it is, is too vexing a task, and one beyond my abilities; but this is what I have come to feel constantly and most keenly, during my nearly forty years as an author. [Shiga Naoya]
Zeren, gauza da ze Japonia dá potentzia ekonomiko eta industrial bat, baina ez da, inondik inora, potentzia linguistiko bat. Zergatik? [128] []

Etiketak: , ,

12 Comments:

Blogger Josu Lavin said...

Adisquide maithe Jesus Rubio,

Iracurtu ditut çure hitzac quin osso placer handia.

Japonia da potentia bat economicoa esquerrac enta angles hizcunça.

Halaber, Euscal Herria dabil ongui samar economicoqui esquerrac, duda gabe, enta erdara.

Quintanac nahasten ditu gauçac, bulçaturic ek bere itsutassuna.

Ivan en'Etcheverry

asteartea, urtarrila 15, 2008 12:14:00 PM  
Blogger Erramun Gerrikagoitia said...

Hau da aurkitu dudana buruz Mori Arinori an Wikipedia,

Mori was a member of the Meiji Enlightenment movement, and advocated freedom of religion, secular education, equal rights for women (except for voting), international law, and (most drastically), the abandonment of the Japanese language in favor of English.

Osokiago irakurtzeko jo hona:

(http://en.wikipedia.org/wiki/Mori_Arinori)

Patra, Grezia.

asteartea, urtarrila 15, 2008 6:25:00 PM  
Blogger Josu Lavin said...

Atzo an arratsaldea quin nire lagunic hoberena cein Erramunec haguitz ongui eçagutzen baitu:

Berac: Bueno Totxo, bihar arte, etxera! Edo etxerat! hi hi hi

Nic: Bay, enta etxea.

Berac: Enta etxeaaa? Ceer?

Nic: Bay, enta etxea! Enta affaltzea!

Berac: Nola? Euscara al da hori? Benetan?

Nic: Bay, ipharraldecoa.

Berac: Joder, seculan eztut ençun holacoric:

Nic: Bay ba.

Nire adisquide hau euscaldun petoa da, guipuzcoarra. Ez neraucon eman berce explicationeric centa asco estimatzen baitut.

Ivan en'Etcheverry

asteazkena, urtarrila 16, 2008 10:39:00 AM  
Blogger Josu Lavin said...

Original anglesa:

Mori was a member of the Meiji Enlightenment movement, and advocated freedom of religion, secular education, equal rights for women (except for voting), international law, and (most drastically), the abandonment of the Japanese language in favor of English.

>>

Traductionea ena textu aurrecoa enta/entat euscara:

Mori (içan) cen membro/kide bat en’ Illustration Mugimendua Meiji, eta advocatu çuen libertatea ena religion, educatione secularra/laicoa, escubide berdinac enta emacumeac (excepto/salvu/lekat enta votatzea), lege/çucenbide internationala, eta (guehiago drasticoqui), abandonamendua ena hizcunça japonesa an favorea en’ Anglesa.

Ivan en’Etcheverry

asteazkena, urtarrila 16, 2008 10:53:00 AM  
Blogger Josu Lavin said...

Adisquide preciatuac,

Ec Iaincoa digula egun on!

ENTA prepositione euscarazcoa içan daiteque nekant baldin bethi erabil badadi azpi forma hori bera.

ENTA = -i, -ra(t), -ençat, -endaco, -raco, ... arte (quin adverbioac)...

Halacotz ENTA prepositionea agercen ahal çaicu azpi forma different hauc:

ENTA, ENTAT, TA, AT

ENTA eta TA aurre consonantac:

enta Jesus, ta Jesus

ENTAT eta AT aurre vocalac:

enta Erramun, at Erramun

Nonobstante, hau' erabilera libroa da, edo hobequi, da contu bat en' esthetica.

Batera quin ENTA prepositionea agercen ahal çaicu ENTACO, ENTACOTZ, ENTACOTZAT quin significança ena pro/para/pour (+ que)

ENTATIC, ENTA DANIC eta ENTA DAINO ere dira erabilgarri, baina bethiere observatu beharra dago effectu acusticoa haboro ecen visuala.

Enta gero!

Ivan en' Etcheverry

asteazkena, urtarrila 16, 2008 12:29:00 PM  
Blogger Josu Lavin said...

Ethorri berri naiz enta etchea entatic erostea bombilla bat tchiquia an todo a chino ;-) bat.

An enta irtetea (=irteteracoan) erran diot agur at chinesa cein cegoen cobratzen:

Ta luego!

Gaberic commentario.

Hau da, erran dut ha cer erraiten baitu hemen an Algorta ec iainco hancabico oro.

Ta/Enta gero!

Berce batzuec erraiten dute hemen GERO ARTE eta berce batzuc HASTA GERO. Raroren batec ere erraiten du HASTA LUEGO eta gutchien incultuec ASTA LUEGO.

Ongui gin enta Euskal Herria, Erramun!!!

Ivan en'Etcheverry

asteazkena, urtarrila 16, 2008 2:01:00 PM  
Blogger Josu Lavin said...

Erran dut:

"gutchien incultuec ASTA LUEGO."

ordez ena:

"gutchien cultuec ASTA LUEGO."

Ivan en'Etcheverry

asteazkena, urtarrila 16, 2008 2:03:00 PM  
Blogger Josu Lavin said...

Jesus adisquide maithea,

Hartu berri dut enganic nire adisquide Manu Ertzilla ondoco messagea:

"Adisquide maithe,

Apassionant da hizcuntzaren structuraren thema, cer parthe affectatzen duen neocortexean, logica bakarra othe den ala gaineracoric ere den (logica logos-etic dathorrenez guero), etc... berhain momentuz solament da gutzat apassionant, ecen gaineracoec ez baitute primo horren berri eta segundo ez baitaquite structura batetic eta bercetic duen mintzairaric.
Beharco genuque iker eta studia nola, certan, cembatez den Platon baten textua horren gothor, potent, casic fuga puncturic gabea, edonola ere, syntaxi modernoco textuac beçain gora, harena ceinec baitarabil prefixu eta sufixuetaric.
Aguian guerthatzen den gauça bakarra da gu ez garatequeela horren genial (ala erran behar othe dut ez garela?) nola requeritzen baita systema sufixal (eta ahal delaric prefixala) horrez discursu magnificoric paratzecotz.
À bientôt"

Igorri drauçut izquiriatu beçala.

Ezteraucot oraino erançun, baina iruditzen çait ecen syntaxia' cein ikusten ahal baitugu an izquiriamoldea en' Platonen eta en' berce genio grecoac guehiago garatua cela ecen an en' euscara traditionala.

An declinatione grecoa daude casu guti, eta grecoec ceducaten systema prepositional bat asqui garatua nondic edocein euscara traditional dago asqui urrunduric.

Garatu behar dugu euscara gainti an bideac garaturicoac ec çu.

Cer erancun nieçoque?

Asqui da quin cer erran baitut goyan?

Adeitsuqui

Ivan en' Etcheverry

astelehena, urtarrila 21, 2008 9:40:00 AM  
Blogger Josu Lavin said...

Grecoa:

1 Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ λόγος, καὶ ὁ λόγος ἦν πρὸς τὸν θεόν, καὶ θεὸς ἦν ὁ λόγος. 2 οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν θεόν. 3 πάντα δι’ αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἕν ὃ γέγονεν 4 ἐν αὐτῷ ζωὴ ἐστιν, καὶ ἡ ζωὴ ἦν τὸ φῶς τῶν ἀνθρώπων. 5 καὶ τὸ φῶς ἐν τῇ σκοτίᾳ φαίνει, καὶ ἡ σκοτία αὐτὸ οὐ κατέλαβεν.

Ec Leiçarraga:

1 HATSEAN cen Hitza, eta Hitza cen Iaincoa baithan, eta Iainco cen Hitza. 2 Hitz haur cen hatsean Iaincoa baithan. 3 Gauça guciac Hitz harçaz eguin içan dirade: eta hura gabe deus ezta eguin, eguin denic. 4 Hartan cen vicitzea, eta vicitzea cen guiçonén Arguia: 5 Eta Argui hunec ilhumbean arguitzen du: eta ilhumbeac hura eztu comprehenditu.

Ec en’ Etcheverry hitzez hitz entatic grecoa:


1 An hatsea cen Hitza, eta Hitza cen an baitha en’ Iaincoa, eta Iainco cen Hitza. 2 (Hitz) haur cen an hatsea an baitha en’ Iaincoa. 3 (Gauça) guciac azaz (Hitz) hura eguin ciren. eta gabe en’ hura etzen eguin deus en’ cer eguin içan cen. 4. An hura cen vicitzea, eta vicitzea cen arguia en’ guiçonac 5 eta Arguia an ilhumbea arguitzen du, eta ilhumbea hura eztu comprehenditu.

astelehena, urtarrila 21, 2008 10:09:00 AM  
Blogger Josu Lavin said...

An aurreco meçua aguertu behar içan liçateque ILHUMBEAC ordez en' ILHUMBEA

Eta an aurrecoagoa:

Ordez en:

an izquiriamoldea en' Platonen eta en' berce genio grecoac

scribitu behar içan nuque honela:

en' Platon eta en' berce genio grecoac

de Platon y de los otros genios griegos

Gabe en duda bat ere, EN erabili ahal da ordez en EN'. Uste dut erabilico dudala danican orain EN forma.

Euscal systema prepositionala da contu bat en ohitura, ceinec salvatuco bailuque euscara an kalte en euskara.

Bejondeyola enta euskara!

Viva euscara quin typo oro en prepositioneac.

Ivantto en Etcheverry

astelehena, urtarrila 21, 2008 10:30:00 AM  
Blogger Erramun Gerrikagoitia said...

Osoki eta totalki nago konforme eta akort honekin:

Euscal systema prepositionala da contu bat en ohitura, ceinec salvatuco bailuque euscara an kalte en euskara.

Euskarak behar du lerratu rat systema prepositionala baina tentuz eta libertatean, gabe baztertu deplauki postpositioneak. Bide equilibratuan eta an libertate personala.

astelehena, urtarrila 21, 2008 2:16:00 PM  
Blogger Josu Lavin said...

Neuc eztaquit cer behar duen "euskara"c, eztaquit cerbait behar duen ere.

Iruditzen çait en importantia ascozaz ere guehiago handia cer behar baitu euscarac, hizcunçac en euscaldunoc.

ENTA prepositionea erabilico dut batez ere quin errannahia PARA/POUR.

EC prepositionea, ordea, quin errannahia POR/PAR.

ARTEAN + EN = ARTEN
ORDEZ + EN = ORDECEN
GABE + EN = GABEN
AZPIAN + EN = AZPIN
GAINEAN + EN = GAINEN
ONDOAN + EN = ONDON
INGURUAN + EN = INGURUN
AURREAN + EN = AURREN
ATZEAN + EN = ATZEN
AURKA + EN = AURKAN
AITZI + I = AITZI ENTA/TA/AT

etc.

Enta exemplua:

Etxearen gainean
> Gainean en etxea
>> Gainen etxea

astelehena, urtarrila 21, 2008 2:50:00 PM  

Argitaratu iruzkina

<< Home