Hitz-ordenaren malgutasuna? Juan Garzia oker dabil
Dio Juan Garziak an bere Kalko fraseologikoak eta ideologikoak:
Horrenbestez, bi ondorio atera ditzakegu:Pasibozko aldaeran —Los ladrones han sido detenidos por la policía— desberdin dena aktanteak agertzeko ordena da —La policía ha detenido a los ladrones—, eta, horrekin batera, informazioaren antolaera (abiapuntuko hizpidea zein den). Euskaraz, jakina, ez da pasiboaren beharrik horretarako (aukeretariko bi baino ez ditut emango, amaieran utziz aditza):Poliziak lapurrak atxilotu (egin) ditu.
Lapurrak poliziak atxilotu (egin) ditu.
Baina, non dago arazoa edo hutsunea? Ikus dezagun:a) Euskaraz ez da, berez, egitura pasibo ablativo agentedun horren beharrik, erdaraz ablativo agente horrek betetzen duen funtzioa ederki betetzen baitu ergatiboak, hitz-ordenaren malgutasunarekin konbinaturik. Alegia, hura gabe legokeen arazo edo hutsune bat konpontzera dator egitura berezi hori ERDARAZ (eta guk EZ dugu arazo zein hutsune hori).b) Hala ere, mimetismoz, interferentziaz, kalkoz, nahi izan dugu egitura hori ere geuretu, eta temati saiatuko gara horretan.
Konsidera dezagun honako esaldi hau:
Lapurrak poliziak atxilotu ditu.(hots, pasibo-antzeko esaldia non poliziak dán sujetu eta galdegaia), edo hobeto:
Lapurrak, poliziak atxilotu ditu.Izan ere, interpretatzen badugu poliziak nola sujetua (anbiguoa baita), orduan oso ordena markatua dugu hor (OSV), eta hortaz irakurketa estandarrean, sujetu hori beharko genuke interpretatu nola galdegaia, eta lapurrak nola mintzagai hanpatua. Gainera, euren artean koma jarrita evitatuko genuke interpretazio hori non lapurrak dán sujetua (azken hori semantikoki bitxia izanik ere). Edozein kasutan, har dezagun honako versio hau:
Lapurrak, poliziak atxilotu ditu.Gaztelaniaz ere eman daiteke goiko pasibo-antzeko hori:
A los ladrones, la policía les ha detenido.Esaldi hori posible da gaztelaniaz, baina erabiltzen da soilik an kontextu oso markatuak, zeren ... apárte ordenamendu hori, existitzen dira beste batzuk ere, neutroagoak, zein ez diran existitzen an euskara garziarra:
A los ladrones les ha detenido la policía.Ordenamendu horretan sujetu-galdegaia bilakatu dá postverbal (ezin an euskara garziarra), horrela ahalbidetuz transizio jarraituagoa arten tema (A los ladrones) eta elementu rhematikoena (la policía). Gainera báda aukera pasiboa ere, zein ez dan (hau ere ez) existitzen an euskara garziarra:
Los ladrones han sido detenidos por la policía.Gainera, transizio jarraituago horiek dira jarraikorragoak ere, irekiagoak. Izan ere, transizio horiek dira zuzeneko emaitza ti estruktura eta baliabide progresiboak, zein diran irekiak, eta horregatik askeagoak: esan nahi baita ze estruktura eta baliabide progresiboek dúte hobeki ametitzen konplementazioa an bukaerako elementu rhematikoa (la policía), erraztuz horren konbinazioa kin osagarri sinple edo konplexuak, an aposizioa edo ez. Adibidez:
Los ladrones han sido detenidos por la policía especial creada recientemente por el gobierno federal (de los estados unidos de...) para la prevención de accidentes y delitos (cometidos por... y que estén) relacionados con el uso de alcohol y drogas (en ...)
A los ladrones les ha detenido la policía especial que ha creado (que ha sido creada) recientemente (por) el gobierno federal (de los estados unidos de...) para la prevención de accidentes y delitos (cometidos por... y que estén) relacionados con el uso de alcohol y drogas (en ...)Nón dago malgutasuna an hitz-ordena? Nón dago arazoa? Nón dago hutsunea?. [170] [⇶]
Etiketak: aberastasuna, desbideak, Juan Garzia, malgutasuna, pasiboak
posted by Jesus Rubio at ostirala, urtarrila 18, 2013
2 Comments:
DECRETO 175/2007, de 16 de octubre, por el que se establece el currículo de la Educación Básica y se implanta en la Comunidad Autónoma del País Vasco.
Artículo 35(…)
2.– Quienes superen todas las materias de esta etapa obtendrán el título de Graduado en Educación Secundaria Obligatoria. Asimismo podrán obtener dicho título aquellos que hayan finalizado el curso con evaluación negativa en una o dos materias, y excepcionalmente en tres, si el equipo docente considera que la naturaleza y el peso de las mismas en el conjunto de la etapa no les ha impedido alcanzar las competencias básicas y los objetivos de la etapa. Quienes no hayan obtenido la titulación podrán realizar una prueba extraordinaria de las materias que no hayan superado en el curso inmediato posterior.
decretu 175/2007, urriaren 17koa, zeinen bidez ezartzen den Educatio basicoaren curriculuma eta implantatzen Euskal Herriko Communitate Autonomoan.
articulu 35(...)
2. nortzuk superatzen duten etapa honetako materia guziak obtenituko dute titulua de Graduatua in Educatio Secundario Obligatorioa. Halaber obtenitu ahal izango dute aipatu titulua haiek zeintzuk amaitu duten cursua evaluatio negativoaz materia baten edo bitan, eta exceptionalki hirutan, baldin ekipo docenteak consideratzen badu eze haien naturak eta pisuak etapa osoan, ez dutela impeditu lortzea competentia basicoak eta etaparen objectivoak. Nortzuk ez duten obtenitu titulatioa egin ahalko dute prova extraordinario bat, materia haietan zein ez duten superatu, non-eta cursu immediatu posteriorean.
“Se promocionará al curso siguiente cuando se hayan superado los objetivos de las materias cursadas o se tenga evaluación negativa en dos materias como máximo y se repetirá curso con evaluación negativa en tres o más materias. Excepcionalmente, podrá autorizarse la promoción con evaluación negativa en tres materias cuando el equipo docente considere que la naturaleza de las mismas no le impide seguir con éxito el curso siguiente, que tiene expectativas favorables de recuperación y que dicha promoción beneficiará su evolución académica”.
Promotionatuko da hurrengo cursura noiz superatu diren materia cursatuen objectivoak edo edukitzen den evaluatio negativoa gehienez bi materiatan eta repetituko da cursua evaluatio negativoaz hiru edo gehiago materiatan. Exceptionalki autorizatu ahalko da promotioa evaluatio negativoaz hiru materiatan noiz ekipo docenteak consideratzen duen eze haien naturak ez duela impeditzen jarraitzea arrakastaz hurrengo cursua, eze daukala expectativa favorableak recuperatiorako eta aipatu promotioak mesedetuko duela bere evolutio akademikoa.
Nik uste ze ezin da zalantzan ipini abantailak an Determinantea. Hau ez da hain nabaria an esaldi motx eta xinpleak, ordea luzatzen eta lardaskatzen denean esaldia, funtsezkoa da jakitea determinante horrek ze markatzen duen eta ze ez. Nik uste determinantea dela bat erramienta teknologikoa paregabea, hitz egiteko nahiz mezua ulertua izateko.
Abantailak on esaldi pasiboak, ez ditut hain argi ikusten.
Argitaratu iruzkina
<< Home