Arazo guztiak joan ohi dirá batera

Aurreko sarreran komentatutako esaldi horretan dirá existitzen gutxienez lau motá on arazo komunikatibo, zein normalean joan ohi dirá batera. Horra hor esaldia, horiz markatua:

Nola nahi ere, hala osaturiko unitateak esaldiaren oinarrizko osagaiak baino ez dira, eta unitate gisa dute zentzua: esaldiaren adreiluak dira, eta, berez, berdin dio prepositiboki zein postpositiboki fabrikatuak diren. Laburkiago adieraz daitekeen zerbaiten hedadurazko zehaztapentzat jo ditzakegu (ezkerrerantz hedatua postpositiboa, eta eskuinerantz hedatua prepositiboa) [Juan Garzia, 2014:20-21]

Ikus ditzagun:

1.: Arazo sintaktikoa: Esaldi horretan azkeneraino ez dakigu perpaus nagusian gaudenentz, esaldi subordinatu batean gaudenentz, konplementu direkto batean gaudenentz, konplementu predikatibo batean gaudenentz... eta soilik azken morfeman (-gu) jakingo dugu zéin den sujetua (objetua ez da izanen argi inoiz ere ez, zeren esaldia ez da batere ondo kateatua kin aurreko esaldia). Hori dá inkoherentzia sintaktikoa.

2.: Arazo interpretatibo-informatiboa: Esaldi  horretan azkeneraino ez dakigu ba ote gauden theman, edo rhemaren parte gutxien rhematikoan edo rhemaren parte rhematikoenean... eta soilik bukaeran jakingo dugu ze hasierako informazio hori ari zén izaten justuki esaldiaren informazio rhematikoena (fokua). Hori dá inkoherentzia informatiboa. Gauza da ze oro har osagarriak dirá izaten rhematikoagoak ze euren buruak, eta hori da arrazoia zergátik ordena burulehena dén izaten informatiboena. Eta zenbat eta rhematikoagoa (ezustekoagoa) izan osagarri bat, orduan eta informatiboki inportanteagoa izanen da ze osagarri hori egon dadin ondo thematizatua, ondo aurreprestatua.

3.: Arazo interpretatibo-expresiboa: Inkoherentzia sintaktiko-informatiboak (normalean biak batera baitoaz) ekarri ohi dú berekin desoreka interpretatibo-expresiboa, esaldian ezin baitira egokitu berdin efektiboki azentuak edo bestelako ñabardura intonatiboak noiz informazioa ez dagoen koherenteki oinarritua sintaktiko-informatiboki. Salbu an kasu oso-kontextualak, non koherentzia sintaktiko-informatiboa ez den bereziki beharrezkoa, esaldi-amaieran egoten dira baldintza expresibo egokienak afin efektiboki eman eta interpreta daitezen osagarri rhematikoenak (zeinek eraman ohi dute azentu fokala edo bestelako enfasi-moduak). Eta baldintza abantailatsu horietan datza koherentzia interpretatibo-expresiboa.

4.: Arazo digestiboa: Sujetuak, aditzak, nexuak, izenak eta orokorrean buru sintaktiko-informatibo guztiak izaten dirá laburragoak ze euren osagarriak (aparte emán informazio estrategikoa zein bihurtzen dén koherentzia sintaktiko-interpretatibo-informatibo-expresiboa), eta oro har hobeki digeritzen dira aurrén ezenezta atzén osagarri astunagoak. Horregatik buru horiek bukaeran kokatzea dá, gainera ere, desoreka digestibo bat.

Halako arazo horiek guztiak gertatzen dirá sistematikoki an sintaxi buruazkenak (zenbat eta buruazkenagoak, eta gehiago). Eta hizkuntzen ibilera ez da baizik saio konstante bat afin joan soluzionatzen ahalik eta hobetoen arazo horiek (ikus adibidez sarrera hau). Hizkuntzen ibilera dá ekonomia purua. [265] [>>>] [A32] [A33] [A1]
______________________________
Irakur ere sarrera hauek:
1.: Sintaxia da ekonomia purua
2.: Informazio referentziala izaten da arinagoa (aurre aditza), eta informazio berria izaten da pisuagoa (atze aditza)
3.: Adreiluak nola etxeak
4.: Adreiluak
5.: Juan Garzia: "berdin" ala "oso desberdin"?  
6.: Zer gertatzen ari da hemen?
7.: Ordena regresiboa: zentzu batean, izenzalekeriarik gogorrena