Anbiguetatea vs inkoherentzia

Anbiguetatea gertatuko litzaké noiz, nahizta irakurrí textu bat osorik hainbat alditan, ezin dugun esan zéin den azken esangura hen informazioa, zeren bere interpretazioa izan liteké bikoitza (edo hirukoitza...). Honela definitzen du Euskaltzaindiak:

anbiguo
adj. Bitarikoa, bi esanahi edo gehiago dituena, bi azalpen edo gehiago onartzen dituena. Filosofiako saio edo idazlanetan termino anbiguorik ez erabil, bakoitzak testua bere erara ulertzeko arriskua baitago.

Ikus dezagun, adibidez, ondoko textua, zein Txopik ekarrí zatio haren bihurritasun interpretatiboa:

Ugulleko barruti militarrean sartzeko ate nagusia da Begiratokiko Gotorlekua.

Eta gauza da ze, noiz irakurrí textu hori zenbait alditan eta baldin aplikatu galdegai-legea, ezin liteke esan ze hor existitú anbiguetaterik (errepikatzen dut, behin textua irakurrí zenbait alditan), nahizta, hala ere, zailago, askoz zailagoa da interpretatzen ezez bere kide inglesa, zeinek emán, gainera, informazio gehiago (nola gertatzén, halako kasuetan, ez-gutxitan).

Zergátik hori? Zergatik hor existitzen da inkoherentzia: inkoherentzia sintaktikoa, inkoherentzia informativoa, inkoherentzia interpretativo-expresivoa, hala nola ere arazo digestivoa:

• Arazo guztiak joan ohi dirá batera
• Inkoherentzia, berranalisia, berrirakurketa, inefektibitatea

Inkoherentzia dá lokalagoa zein anbiguetatea, zeren finean, berrirakurrita, dudak resolvitu egin daitezke (bitartén anbiguetatea ez da resolvitzen), baina bere efektuak dirá ikaragarri gaiztoak.

Inkoherentzia dá, gainera, berezko arazoa hen sintaxi buruazkena. [⇶]