astelehena, otsaila 06, 2023

Báda kontraste bat arten "dioçaçu" (non referentzia datiboa aurreratu den), eta 'dieçadaçu' edo 'dieçaguçu' (non referentzia datiboa gelditu baitá an bere leku regularra)

Komentatzen genuén atzo honako erabilera inperatiboa ti Etxeberri Ziburukoa (XVII. mendea): 

Huni ere zeren duen zure baithan fedea, Othoi bihur diozazu osasuna maitea.

zein den inperatibo bat, baina non jada ikusi ahal den 3. personako referentzia hori ("-o-") aurreratua respektu forma regularragoak, non referentzia hori aurkitzen dén atzé "-za-" morfema "*ezan). Hortaz, lapurteran halako adizkiak aspalditik erabiltzen dira. Lapurteran gainera forma horiek agertzen dirá an Bonaparteren taulak, bitarten gipuzkeran agertzen dirén regularragoak.

Eta gauza da ze Etxeberri Ziburukoak erabiltzen ditú forma hauek ere:

  • dieçadaçu (orainaldiko inperatiboa, niri)
  • dieçaquedaçu (geroaldiko inperatiboa, niri
  • dieçaguçu (orainaldiko inperatiboa, guri)
  • dietçadatçu/dietçaquidatçu (objetu pluralak) 

zein dirén regularrak (sábu an hasierako "d-" hori). Beraz, hor dá kontraste bat arten:

  • "dioçaçu" non referentzia datiboa aurreratu den, eta
  • "dieçadaçu" edo "dieçaguçu" non referentzia datiboa gelditu baitá an bere leku regularra.

Bihar saiatuko gara ikusten zér gertatzen den an subjuntiboak, zein erabiltzen dirén maizago. [>>>]

Etiketak:

1 Comments:

Blogger Josu Lavin said...

Euskaltzaindiac diezaiozu sg. eta diezazkiozu pl. hautatu ditu ceharo arbitrarioqui, seculaco caltea eguinic euscarari eta euscaldunoi. Adizqui impracticableac eta traditioneari aurkaz aurkacoac.
Onhartu behar içan liratequeen formac diezozu eta dietzozu dirade.
Dudaric gabe!

astelehena, otsaila 06, 2023 11:27:00 AM  

Argitaratu iruzkina

<< Home