Sintaxi-kontuetan ezer ez da hain berria: "... euskaldun batela da / bardin zein bapora." (Eusebio Mª Azcue, 1896):

Amaitzen genuén atzo esánez ze:

Gure ikuspegitik, hor, Lopez Mendizabal izaten ari da oso berritzailea, zorionez.

Eta bai hala da, berritzailea da an bere kontextua (an bere lekua, an bere denbora, an bere zirkunstantzia), baina era berean, azpimarratu nahi genuke ze sintaxi-kontuetan ezer ez da hain berria, baizik ze, gehiago, berrikuntzak izaten dirá aplikazio zirkunstantzial berriak ti betiko material, mekanismo eta mugimendu sintaktiko zaharrak, zein dirén hain mekanismo propioak nola universalak, eta zein antzera erabiliko dirén han zein hemen, atzo zein gaur, baldin oztopo intra eta extralinguistikoak ez badira insalvableak. 

Bai, hain propioak nola universalak, hain universalak nola propioak, halan ze, euskaran bertan, aurkitu ahal dirá halako mugimendu, mekanismo eta erabilerak. Eta zehazki mintzatuz gain "berdin" konparatibo hori bádakigu ze existitu dirá antzeko mugimendu eta erabilerak, ez akaso guztiz berdinak, baina bai ondo antzekoak. 

Zeren, bai, euskaran bertan aurki daitezke halako "berdin" aurreratuak, halako "berdin" prepositibo zaharrak, halako "berdin" konparatibo zaharrak, zein gainera agertzen dirén ondo lagunduak eta apainduak kin beste partikula konparatibo artikulatzaile propioak, euskaratik sortuak, euskaratik garatuak, nola dirén "zein" edo "zeinda" (berdin izan liteké "ze" ere), zein dirén zinezko perla distiratsuak, zinezko harribitxiak. Ikus adibidez:

euskaldun batela da / bardin zein bapora. [Eusebio Mª Azcue, jasoa an OEH: Azc PB 227]

an gure sarrera titulatzen:

•  "Berdin da gaur joatea zeinda bihar" edo "Berdin da gaur joatea zein bihar"

zein gogoratzen dugún jarraian:

Jarrai daigun ikusten "zeinda" sarrera an "Euskaltzaindiaren Hiztegia", non gaur fijatuko gara an beheragoko erabilera horiztatu hori:

Hor ere nabarmendu behar dugu ze erabil liteké "zein" soila ere:

Berdin da gaur joatea zein bihar.

eta non daukagun a estrukturá "... berdin zein ...", zeintaz mintzo ginen an sarrera titulatzén "'zein' konparatiboa":

Azken sarreran aipatzen genuen a-estruktura konparatiboá "berdin zein...", non "zein" partikula konparatiboa agertzen zaigú aurkeztuz berdintasunezko konparagaia. Ikus orain beste zenbait adibide, atereak tikan gure betiko hiztegi eta eskuliburu referentziala, zein dén, nola esana dugun, OEH:

(En la expr. berdin zein...). Como, igual que. Pazienziaz iraunik, bardin zein bazengoze deboziño beroaz agradauko deutsazue Jesusi. Añ LoraS 90. Eta zegaitik eztatoz astegunian biar dabeena erostera? Dakijelako jaijegunian bardin zein astegunian dagozala dendak zabalik. Astar II 74. Artu-ezkero erremuak / eskuan gogora / euskaldun batela da / bardin zein bapora. Azc PB 227.

Hortxe dugu "zein" partikula burulehen edo prepositiboa an erabilera konparatiboa, kasu honetan aurkeztuz berdintasunezko konparagaiak. Hortxe, eskura.

Horixe.

Bai, hortxe dugú:

... euskaldun batela da / bardin zein bapora.

nondik:

2 bider 3 dá berdin zein 3 ta 3, alegiá berdin 6

non bigarren erabilera horretan ("berdin 6") sinpleki (eta ekonomikoki) aurreztu dén "zein" partikula artikulatzailea, aukeran elidigarria baldin, jakina, kontextuak lagúndu. [2250] [>>>]