astelehena, uztaila 08, 2024

Beraz, esaldiko beste azentu guztiak ("main stress" ez direnak) izanen dirá sekundarioak, gutxio indartsuak

Genioén atzo ze:

beraz, esaldiko beste azentu guztiak (azentu neutroa/"main stress" ez direnak) izanen dirá sekundarioak, gutxio indartsuak. Horrela, adierazten badugú "main stress" hori bidéz azentu akutu bat an sintagma horiztatu bat (´), eta erabiltzen baditugú azentu graveak (`) arrén adierazi intonazio progresiboak (aurrera begirakoak, gorantz samarrekoak), eta puntua (.) adiéraziz amaierako (beherako) intonazioa, honela eman geinké ondoko SVO neutroaren oinarrizko intonazioa:

Piramideàk dirà eraikúntza batzuk. 

non izanen genituzké bi azentu sekundario progresibo (an "Piramideàk" eta "dirà") eta azentu printzipal bat an objetua ("eraikúntza batzuk"), kasu honetan neutroa (galdegaia balitz, izanen litzaké hanpatua). Hala eta guztiz ere (opzionalki), horren idazkera izan liteké hain sinplea nola:

Piramideak dirá eraikuntza batzuk

non azentu bakar hori dén azentu intonatibo progresibo bat (ez datza hor esaldiko indar prosodiko handiena), adieraziz soilik ze esaldiaren parte rhematikoena aurkitzen dén aurrerantza.

Ikusia dugunez, Juan Garzia-k aipatu zuen idazkera hori (eta besteren bat ere) an bere "Joskera lantegi" (1997):

Piramideak dirá...

Ikus:

Hor Juan Garzia mintzo da burúz...

...goranzko intonazio zitzilikatzaile hori... [Garzia, 1997:162]

zeintaz guk genioén:

Gure ikuspegitik (ikus "Hitzaldietako euskararen aditz osteko fokuen testuinguru diskurtsiboak eta aukera prosodiko nagusiak", 2010) pausa foniko hori ez da beharrezkoa, halan ze intonazioa ez da derrigor izan behar hain "zintzilikatzailea". Guk nahiago genuke deituko balitzaio, adibidez, azentu (intonazio) progresiboa edo diskursiboa (non geroko informazioa izan ahal dén enfatikoa edo neutroa ere).
Edonola ere, idazkera hori iruditzen zaigú idazkera sinplea eta eguzti egokia noiz nahi den. [2413] [>>>]