larunbata, iraila 28, 2019

Amuriza: "Euskarazko testuan 880 silaba zenbatu ditut. Erdarazkoan, 656."

Xabier Amurizak dio an bere Euskara batuaren bigarren jaiotza (2010:103):
Euskarazko testuan 880 silaba zenbatu ditut. Erdarazkoan, 656. Bietan egin beharreko sinalefa guztiak eginda atera ditut kopuruak. Zenbakiak ehunekora ekarrita, 100-75 proportzioa irteten da. Horrek esan nahi du erdarazko testua esaten hiru ordu laurden behar duguna euskarazkoan ordubete beharko genukeela, abiadura berdinean.

Badakit hizkuntza bataren eta bestearen esakuntzak ezin direla mekanikoki konparatu, baina, gutxi gorabehera, proportzio horretatik eskapatzerik ez dago. Konparazioa hizkuntza bakoitzaren abioaren eta kadentzien arabera zorroztuko bagenu, seguruenik, aldea erdararen alde handituko litzateke. [Xabier Amuriza, 2010:106]
Konsideratuz proportzio hori: 100-75 (nahiz kalkulatu den an elkarrizketa luze bat, eta akaso beste kontextu komunikatibo batean ezberdina izanen zen), eta kontuan hartuz ze gaztelaniaren silaba-densitatea zén 0,63 (eta horrek esan nahi zuela ze noiz gaztelaniak izán 100 silaba, vietnamierak erabilikó 63), euskararen proportzioa litzaké 63 respektu 133, esan nahi baita (63/133=) 0,47, zein dén bajuxeagoa zein densitatea hen japoniera (0,49).

Bestalde, baldin silaba-abiadura ez balihoa aldé gaztelania (nola Amurizak komentatu), baizik inkluso apur bar aldé euskara, halan euskarak izanki, adibidez, ber silaba-abiadura zein japonierak an Pellegrino et al. (hots, azterketa horretako altuena: 7,84 silaba segunduko), kasu horretan ere, euskararen informazio-tasa (informazio-rate) edo, finean, informazio-abiadura litzaké gutxi gorabehera berdin zeinda japonierarena (0,74), zein, ikusi dugunez, dén erlatiboki ondo baxua, edo bestela esan, esanguratsuki baxuagoa respektu aztertutako beste hizkuntzak. []

Etiketak: ,