osteguna, iraila 19, 2019

Konpensatzen al dirá silaba-abiadura eta silaba-kopurua?

Itzuliz ki aspektu fonikoak on hizkuntzak (zein nahiz ez izán printzipalak, izan ahal dirén relevanteak), genioén hemen ze silaba bat ez da zértan izan errazagoa edota laburragoa zein bi silaba, eta hortaz, silabario bat izan ahal dela erlatiboki zabalagoa (printzipioz ahalbidetúz hitz silabikoki-laburragoak) baina orobat konplexuagoa, halatan ze, finean, mezuak kodifikatuko zirén an silaba gutxiago baina konplexuagoak.

Silaba errazagoek, bestalde, ahalbidetzen duté silaba-abiadura handiagoa respektu hizkuntzak non silabak dirén, oro har, konplexuagoak. Horrela, esperoko genuke lotura bat artén informazio-densitate handiagoa (silaba gutxiago ki emán ber informazioa), silaba konplexuagoak (eta emateko zailagoak) eta hortik, silaba-abiadura geldoagoa (an silabak segunduko). Eta, bai, joera hori existitzen da, nola ikusi ahal dén an ondorengo taula (zein jada ikusi genuen hemen):

Hor, adibidez, japonierak erakusten dú, alde batetik, informazio-densitate txikiena (silaba gehiago ki emán ber informazioa), baina bestetik, silaba-abiadura handiena ere; bitartean ze, aitzitik, vietnamerak erakusten dú informazio-densitate handiena (silaba gutxiago ki emán ber informazioa) eta silaba-abiadura txikiena. Erlazio inverso hori islatzen da an korrelazio negatibo altua zein exístitu artén bi aldagai horiek: informazio-densitatea eta silaba-abiadura.

Hortaz, silaba sinpleagoak ematen dirá errazago eta arinago, eta, printzipioz, horrek konpensa lezaké a diferentzia an silaba-kopurua (zeinek erabakí informazio-densitatea) artén hizkuntzak; baina, galdera dá: Konpensatzen al dirá (interlinguistikoki eta orohar) silaba-abiadura eta silaba-kopurua afin eman ber informazioa an ber denbora? [657] [>>>]

Etiketak: , ,