larunbata, urtarrila 15, 2022

Desoreka informatibo-pragmatikoa

Atzo ikusten genuen nóla nahizik evitatu titular hau:

Parisek homesexualek odola emateko baldintzak kenduko ditu  

zén ematen beste hau:

Homosexualek odola emateko baldintzak kenduko ditu Parisek

non sujetu aktibo thematikoa ("Parisek") pasatu da ki azken posizioa, bitarten objetu rhematikoa, zein den galdegaia, orain gelditu da an aurreneko posizioa aurré aditza. Hortaz, ikusten dugu ze emandako titular hori hasten da kin informazio rhematiko luzeska bat (15 silaba), jarraitzen da kin aditz orobat rhematikoa (5 silaba) eta amaitzen kin sujetu thematiko bat zein ezin den eliditu (ezta atzeratu) zatio izan fundamentala ki interpretatu fokua an baldintza egokiak (3 silaba).  

Gaur nabarmendu nahi genuke estruktura horren arazo informatibo-pragmatikoa (referitzen baita ki informazio-estruktura: thema-rhema). Gauza da ze, noiz hasi irakurtzen titular hori, ez dagiku ze ari gara kin esaldiko informazio rhematikoena (fokua edo galdegaia), eta beraz, hasiko gara irakurtzen informazio hori nola balitz informazio thematikoa zein ari gaitun prestatzen ki segituan hasi jasotzen informazio relevanteena e mezua. 

Hori dá desoreka informatibo-interpretatiboa, edo desoreka informatibo-pragmatikoa (ikus "Arazo guztiak joan ohi dirá batera"). Izan ere, soilik aditzaren laguntzaileak anuntziatuko digu ze bere aurreko informazio guztia zén mezuaren muina, parte rhematikoena, eta hori gertatuko da behin informazio hori jada irakurrita daukagun, eta hortaz noiz jada interpretatua dugun an baldintza inefizienteak, ondo hobagarriak.

Horrek eramaten du irakurlea dara (dra, draino ...) reanalisi informatibo-pragmatiko bat, zein batzen da kin reanalisi sintaktikoa, sórtuz titular eta, orohar, esaldi ondo inefizienteak.