ostirala, otsaila 10, 2023

Euskalki guztiak hartuta, "doatza" forma dá zaharrena (XVII an zuberera), eta soilik gero erabili dirá formak nola "doazko" (XIX an lapurtera)

Zioen atzo Josu Lavin-ek:

Pierre Lafitteren grammatican, 246.orrialdean:

c) Dans les vieux textes
, zka et zko ont donné des formes moins rudes en tza et tzo.

Ex. doatza, doatzo, ils lui vont; dagotza, dagotzo, ils lui restent.

Lafitte mintzo da expresuki gain textu zaharrak an "navarro-labourdin littéraire", non, ulertzen dugunez, erabiliko litzaké (adibidez) "doazka" forma, eta nondik berrikiago aterako zirén "doatza" moduko formak, akaso orain erabiliagoak. Hortaz:

  • doazkadoatza 

Edonola ere, gaur ikusiko dugu zér daukagun orokorki, euskalki guztiak konsideratuta, eta ez soilik lapurtera (bihar saiatuko gara gehiago zehazten gure bilaketa). Ikus daigun, hortaz, zér esan ahal dugun gain erlazio tenporala eta dialektala arten "doazka" forma eta "doatza" forma bidéz "Euskal Klasikoen Corpusa". Horrá "doazka" formaren erabilera guztiak (ikusten dugunez, ez da behin ere erabili an datu-base hori):

Ikus orain "doatza" forma (erabilera guztiak), zeinen lehen agerraldiak datatzen dirén an XVII. mendea an Zuberoa (zor zaie ki Belapeyre zuberotarra), non agertzen dirá beste erabilera  gehienak ere, 27, aurká 4 erabilera an lapurtera

Ikus daigún orain "doazko" eta "doatzo" forma analogoak. Horrá "doazko":

eta "doatzo":

non "doatzo" adizkia soilik erabili dá behin an XIX. mendeko lapurtera, bitartean ze "doazko" forma askoz gehiago erabili dá an XIX. mendeko lapurtera (noiz agertzen den lehenengoz) eta an XX. mendekoa ere. Bihar saiatuko gara sakontzen. [>>>]

Etiketak:

2 Comments:

Blogger Josu Lavin said...

Casu!
doatza horiec guztiac doaz baino ez dirade. Ez dirade NORIdunac.
Adeitsuqui

ostirala, otsaila 10, 2023 10:33:00 AM  
Blogger Josu Lavin said...

dagozkio erraitecotz dagozka eta dagotza eduqui ditugu.
Ikus armiarma corpus horretan.
dagozka çaharragoa da.
dadutza çaharragoa daduzka baino.
Garai berberacoac edo biac: tza eta zka.
Eta tza ez da bethi dativoa.
Adeitsuqui

ostirala, otsaila 10, 2023 10:41:00 AM  

Argitaratu iruzkina

<< Home