Ordena progresiboan esango litzakeen hori ez da regresiboan esaten

Jarraituz kin "Gizarte irekia eta haren etsaiak" (Josu Zabaletak itzulia, 2007) irakurtzen dugu beheraxeago (ikus hau eta hau) ondorengo esaldia, zeinekin amaitzen da bigarren paragrafoa:

Eta gaur egun totalitarismo deitzen dugun hori gure zibilizazioaren adin berbera duen tradizio baten barruan dagoela iradokitzen da. [2007:16]

Eta, aparte ohiko arazoak nola, adibidez, konturatzeá, in extremis, ze ari ginen irakurtzen zérbait zein "iradokitzen da" (aditz printzipala), aurkitzen dugu hor "adin berbera" bat, zein, niri behintzat, iruditzen zait pixkat fortzatua noiz referitzen ki totalitarismoa respektu gure zivilizazioa, akaso adina iruditurík, kasu horretarako, lar kontzeptu zehatza. Edonola ere, gauza da ze, itzulpen progresiboan aurkitzen dugu ondorengo expresio erlaxatuagoa, sortzaileagoa, jostariagoa: 

En él [referitzen da ki liburua] se sugiere, además, que lo que hoy llamamos totalitarismo pertenece a una tradición que no es ni más vieja ni más joven que nuestra civilización misma.

Baina... arazo bat dauka expresio horrek: formaltzen da arartez konparazio bat, zein Zabaletaren marko regresibo estuan, izango litzakén pisuegia, zeren kargatuko luke gainerako pisua gáin esaldi bat zein jada zetorren gainkargatua, edo okerrago, atzerakargatua.

Eta, nola genioen justuki an ber urtea, 2007, noiz Josu Zabaletak publikatzen zuen bere itzulpen hori [Balbula, 2007]:

Eta nola euskarazko esaldian komunikatiboki garestiago ateratzen ziran xehetasunak, zer egin da? Esan da beste zerbait. Zenbatetan ez ote da gertatzen euskaraz halakorik? Hots: gaztelaniaz esango litzakeen hori ez dela euskaraz esaten, zeren garestiago ateratzen baita. Eta gauza da ze normalean ez gara horretaz konturatuko! Nik uste hori guztia oso-oso larria dela. [Balbula, 2007]

Bai, horixe da beste efektu bat: ordena progresiboan esango litzakeen hori ez dela regresiboan esaten, eta hori oso-oso larria da. [⇶]