ostirala, uztaila 10, 2020

Hizkiak ere izan ahal dira 'gramatikalagoak' ('etxe-tik') edo 'semantikoagoak' ('etxe-txo')

Erramun Gerrikagoitiak zioén atzo:
Nahiz ez izan ni sobera aditua grammaticaz ulertzen ahal dut zer izan ahal da
Irizpide funtzional bat afin ezberdindu hitzak eta gramatika-hitzak
baina ilunago guertatzen zait ulertzea zer izan ahal da
Irizpide formal bat afin ezberdindu hitzak eta hizkiak.
Arguitasunic balego 2.az esquertuco nuque.
Irizpide edo kriterio funtzional bat referitzen da ki funtzioa: adibidez, hitz bat izanen litzaké gramatika-hitza ("eta") edo soilki hitza ("nahi") segun zéin den bere funtzioa an esaldia, esan nhai baita segun izán funtzio "gramatikalagoa" (nola "eta konjunzioa) edo izán funtzio "ez hain gramatikala" (nola "nahi aditza). Hor, ondo definitu beharko litzaké zér den "gramatikala" izatea.

Irizpide edo kriterio formal bat referitzen da ki forma: adibidez, itsatsita joatea ala ez. Har dezagun "nahiz eta" esapide konjuntiboa, non daukagun:
  • nahi (hitza)
  • -z (hizkia)
  • eta (gramatika-hitza)
baina, idatziko bagenú:
nahizta
orduan "eta" (= "-ta") ez zen gehiago izanén gramatika-hitza, baizik hizkia, nahiz burutú ber funtzioa zein gorago. Era berean, akaso konsidera genezake "nahizta" osoa nola gramatika-hitz bakar bat. Beste adibide bat:
etxearengaitik
non
  • etxe (hitza)
  • -arengaitik (hizkia)
Baina, idatziko bagenú:
etxearen gaitik
orduan, honela deskonposa genezake:
  • etxe (hitza)
  • -aren (hizkia)
  • gai (hitza)
  • -tik (hizkia)
Eta ez da ezer ere aldatu salbu kontu formal bat.

Hizkiak ere izan ahal dira gramatikalagoak (nola "etxe-tik") edo semantikoagoak ("etxe-txo"). []

Etiketak: