Kapazitate kognitiboak vs tresna kognitiboak

Báda zerbait zein oso ondo berezi beharko litzake an analisi linguistiko guzti hau: 

• kapazitate kognitiboak

eta 

• tresna kognitiboak

Alde batetik, personek báditugu kapazitate kognitibo batzuk, biologikoak, genetikoak, zeinekin, adibidez, ahal dugun zenbatu visualki edota, orokorkiago, pensatu visualki (bidéz irudiak); eta, areago, bádugu fakultate kognitiboa xedé egin kontzeptualizazio abstraktuak gain realitate visualizatu horiek, hala nola ere fakultate kognitiboa arrén konbinatu kontzeptualizazio horiek an multzo linealak afin sortu eta transmititu representazio sinbolikoak on ideiak zein izan litezkén potentzialki konplexuak edota, adibidez, inexistenteak. 

Baina, bestalde, bádugu teknologia kognitiboa, zein dún ikaragarri laguntzen noiz gauzatzen kapazitate kognitibo horiek. Eta justuki halako teknologia kognitibo horietakoak dirá zenbakiak edota, adibidez erlazionatzaile sintaktikoak (zek representatzen dituzte oso ideia abstraktuak: erlazio sintaktikoak). Honela genioen an "Hizkuntzen berdintasun komunikatiboa: mitoa ala errealitatea?" (Mendizabal, 2014:109):

Eta gauza da ze teknologia hori egon ahal dá garatuagoa edo gutxio garatua. Horrela, gerta daiteke hizkuntza batean ez egótea batere zenbakirik (soilik egonik kontzeptualizazio zenbatzaile lausoak, nola "gutxi" edo "asko"), edo egon litezké sistema numeriko mugatuak, zein soilik heltzen dirén artio 3 edo 4. Era berean, gerta daiteke, hizkuntza batean ez existitzea "eta" edo "edo" koordinatzaileak, ezta ere ia beste ezein erlazionatzaile koordinatibo edo subordinatibo. Gainera, konbinazio linguistikoak egin ahal dira an ordena diferenteak, teknologikoki diferenteak.

Azken hori guztia dá teknologia (teknologia kultural eta kognitiboa), zein ondo diferentziatu behar dén ti kapazitate kognitiboak zein diren beharrezkoak afin erabili ahal izán teknologia hori. Eta gauza da ze teknologia linguistiko partikularrak izan ahal dirá, eta dirá, oso desberdinak funtzionalki. Ikus ere:

• Erantzunez ki Moreno Cabrera (1): Teknologia

Ikus ere gure artikulua titúlatzén "Hizkuntza bere osotasunean" (2017:291-306) an liburua titúlatzen "Gotzon Aurrekoetxea lagunartetik hara" (EHU, 2017). [1083] [>>>]