Kapazitate kognitiboak vs tresna kognitiboak

Báda zerbait zein oso ondo berezi beharko litzake an analisi linguistiko guzti hau: 

• kapazitate kognitiboak

eta 

• tresna kognitiboak

Alde batetik, personek báditugu kapazitate kognitibo batzuk, biologikoak, genetikoak, zeinekin, adibidez, ahal dugun zenbatu visualki edota, orokorkiago, pensatu visualki (bidéz irudiak); eta, areago, bádugu fakultate kognitiboa te egin kontzeptualizazio abstraktuak gain realitate visualizatu horiek, hala nola ere fakultate kognitiboa te konbinatu kontzeptualizazio horiek an multzo linealak afin sortu eta transmititu representazio sinbolikoak e ideiak zein izan litezke potentzialki konplexuak edota, adibidez, inexistenteak. 

Baina, bestalde, bádugu teknologia kognitiboa, zein dún ikaragarri laguntzen noiz gauzatzen kapazitate kognitibo horiek. Eta justuki halako teknologia kognitibo horietakoak dirá zenbakiak edota, adibidez erlazionatzaile sintaktikoak (zein dúten representatzen oso ideia abstraktuak: erlazio sintaktikoak). Honela genioen an "Hizkuntzen berdintasun komunikatiboa: mitoa ala errealitatea?" (Mendizabal, 2014:109):

Eta gauza da ze teknologia hori egon daiteke garatuagoa edo gutxiago garatua, argiki. Horrela, gerta daiteke hizkuntza batean ez egoteá batere zenbakirik (soilik egonik kontzeptualizazio zenbatzaile lausoak, nola "gutxi" edo "asko"), edo egon litezké sistema numerikoak zein heltzen dirén ki 3 edo 4. Era berean, gerta daiteke, hizkuntza batean ez existitzea "eta" edo "edo" koordinatzaileak, ezta ere ia ezein bestelako erlazionatzaile koordinatibo edo subordinatibo. Gainera, konbinazio linguistikoak egin ahal dira an ordena diferenteak, teknologikoki diferenteak.

Azken hori guztia dá teknologia (teknologia kultural eta kognitiboa), zein ondo diferentziatu behar da ti kapazitate kognitiboak zein behar diren afin erabili teknologia hori. Eta teknologia linguistiko partikularrak izan ahal dirá, eta dirá, oso desberdinak funtzionalki. Ikus ere:

• Erantzunez ki Moreno Cabrera (1): Teknologia

Ikus ere nire artikulua titulatzén "Hizkuntza bere osotasunean" (2017:291-306) an liburua titulatzén "Gotzon Aurrekoetxea lagunartetik hara" (EHU, 2017). [⇶]