astelehena, azaroa 16, 2020

Kayne, abstraktuki, dú modelatzen koherentzia sintaktikoa, zein den azken buruko arrazoia zergátik bere ereduan dén finean aukeratzen ordena burulehena

Genioén atzo gain aparatu teorikoa e Kayne ("The antisymmetry of Syntax", 1994):

Hor, Kayne, noiz finean behar dún justifikatu a asimetria arten ordena buruazkena eta ordena burulehena, dú erabiliko elementu sorpresibo bat, guztiz berria an argumentazio formalistak: "a asimetria e denbora". Horrela, Kayne ari da justifikatzen Gramatika Universalaren ordena finko hori ("S-H-C") an asimetria arten sekuentzia tenporal diferenteak, halan-ze burmuinean grabatua genuke nóla elementu sintaktiko batzuk hobe doáz lehenago zein-ez geroago. Finean Kayne ari da justifikatzen Gramatika Universalaren ordena hori an koherentzia e ordena, an gure betiko argumentu funtzionala
Ikus dezagun zehazki nóla Kayne (1994) dún ematen argudio hori:

Goragoko (5) sekuentzia hori, zein doan aurrerantza (eta ez atzerantza), finean litzaké azken gakoa zein lúke justifikatuko "espezifikatzaile-buru-osagarri" ordena burulehen universala (eta ez "osagarri-buru-espezifikatzaile" ordena buruazkena). Zeren, gako horretaraino, dena zen simetrikoa an bere teoria, dena jar zitekén berdin an modu burulehena nola buruazkena, ez zen ezér zein zúen eramanen eredu hori buruzki norabide burulehena. Argudio tenporal horrekin, ordea, dena bihurtu dá burulehen

Nolabait esanda, sintaxi burulehena dá generatzen an norabidea e denbora (aurrerantza), halan-ze doa zehazki eta ziurtasunez finkatzen a erlazio sintaktikoa arten elementuak zein doazen agertzen linealki ("some fixed relation to every terminal in every substring": "a, ab, abc, abcd, abcdz"), bitarten sintaxi buruazkenean horixe gerta zedin, hasi behako ginake ti azken elementuak e sekuentzia ("z, zd, zdc, zdcb, zdcba"), joanez kontra linealizazio tenporala. Zeren denbora ez da simetrikoa, eta ondorioz, hurrenkera buruazkenean izanen dugú inseguritate sintaktikoa, besteak beste (ikus "Arazo guztiak joan ohi dirá batera"). Finean Kayne ari dá modelatzen koherentzia sintaktikoa.

Ikus zér dioen Kayne gain (5) sekuentzia hori ("The antisymmetry of Syntax", 1994:37-38):

Jakina ze, orohar, hobeto interpretatuko da zérbait zein den diskursiboki koherentea, baina ez da inondik inora beharrezkoa estruktura sintaktiko horiek grabatuak an giza-burmuina: halako estrukturak sinpleki dirá teknologia garatuagoa, halan-ze erantzuten ahal dute ki exigentzia handiagoa. Koherentzia dá printzipio logiko bat, ez bereziki linguistikoa. Dá, noiz aplikatua ki teknologia, printzipio tekniko bat. []

Etiketak: