ostirala, azaroa 13, 2020

Sintaxi organikoa

Hizkuntzalari chomskyarrentzat "hizkuntza" dá organo bat, organo fisiko bat ze-ditún bere baitan grabatuak estruktura sintaktikoak (batzuk finko, eta beste batzuk kin zuribeltzezko aukera parametrikoa). 

Gauza da hain sinplea nola ze, noizbait, gertatu zén mutazio genetiko bat nondik agertu zén "hizkuntza" organikoa, kin estruktura horiek. Ez dira saiatu ere egiten azaltzen zergátik: soilik deskubritu nahi dute nolákoa den hizkuntza organikoa

Hortaz, sintaxia grabatua dago, universalki, eta horrela, adibidez, batzuen ustez, sujetua aditzaren aurretik joango zén justuki zeren fisikoki hola grabatua dago an burmuina e jendakiak, diogunez universalki (Gramatika Universala). Ikus zér dioskuen Beatriz Fernández eta Jon Ortiz de Urbina an euren  "Hizkuntzari itzulia 80 hizkuntzatan" (2007:56):

Egia esan gure eremu teorikoan nagusiki, espezifikatzailea buruaren ezkerretara dagoen gunetzat jo izan da, eta ez da pentsatu izan subjektuak hizkuntzatik hizkuntzara lekua alda dezakeenik, buruak osagarriarekin egiten duen moduan. [Fernández-Ortiz de Urbina 2007:56]
Esan nahi baita ze, buru sintaktikoek (adibidez, aditzek) hizkuntzatik hizkuntzara lekuz aldatu lezakete euren posizio erlatiboa respektu euren osagarriak segun parametro bat ("buru-osagarri" parametroa), baina sujetuak biologikoki, fisikoki, oinarri-oinarritik egongo lirake an hasiera e perpausa, aditzaren ezkerretara. Laburbilduz:
Subjektua, hortaz, ezkerretara, hauxe da esandakoa laburbiltzeko leloa. [Fernández-Ortiz de Urbina 2007:56]

Hortaz, subjektuek ez dute jotzen ki hasiera e perpausak zeren gehien-gehienetan dirén thematikoak, eta zeren komunikatiboki horixe baita euren leku funtzionalena (azpi baldintza komunikatibo ez-bereziki kontextualak: baldin sujetuak badira oso kontextualak, akaso, OVS izan liteké aukera bat). Ez, hortxe daude. Hortxe zeuden. Hortxe egon dirá tikan hasiera e "hizkuntza"... organikoa. Baina gauza da ze explikazio komunikatibo-funtzionalanahikoa ki azaldu sujetuen hasierako posizio tipikoa. Nahikoa. Atzo genioén: 

Sinpleki ez dira behar argudio biologikoak, aparte izán zientifikoki eskasa eta gainera aski aluzinantea postulatzea ze (ez esaldi zinez emandakoetan, baizik oinarrizko estruktura previo batzutan, nondik gero etengabe egonen dirén derivatzen beste ordenak) sujetua aurrena doá zeren burmuinean hala grabatua dago, kitto, eta gabé evidentziarik.
Burmuinean grabatua an ...  sintaxi organikoa. []

Etiketak: ,