asteazkena, abendua 09, 2020

Zergatik ez da Laka mintzatzen gain konparazioa arten SVO eta OV ordenak?

Laka-k hemen mintzo zitzaigun buruz lehiá arten hipotesi buru-parametriko simetrikoa eta hipotesi antisimetrikoa. Ikus orobat beste aipu hau ("Simetria ala simetria eza? Hitzordenaz hausnarrean", 2008:16-17):

Hurrenkerari buruzko hipotesi simetriko eta asimetrikoak, hots, buru-parametroak batetik eta antisimetriaren hipotesiak bestetik, proposamen zeharo ezberdinak egiten dituzte burua azkenean duten hurrenkeren egitura sintaktikoei dagokienez. Ikusi dugunez, lehenengo hipotesiak ez du nahitaez mugimendu sintaktikorik proposatzen hurrenkera horiek sortzeko, baina bigarrenak bai. Mugimendu sintaktikoak hizkuntza-prozesatzean zantzuak uzten baditu, orduan prozesamendu-ikerketetan lortzen diren emaitzak esanguratsuak dira hurrenkerak azaltzeko eskaintzen diren egitura sintaktikoen artean egokienak zein diren erabakitzeko garaian. [Laka, 2008:16-17]

Hortaz, hor zabaltzen zaigú lehio enpiriko bat nondik hasi konparatzen hitz-ordena ezberdinak eta teoria ezberdinak: prozesamendu-ikerketa. Ikerketa horietatik lortzen diren emaitza enpirikoak ez dute soilik balio testátzeko hipotesi buru-parametrikoa edota antisimetrikoa, baizik ere aurkítzeko evidentzia respektu beste edozein teoria, hala nola teoria funtzional-diskursiboa. Datuak datu  dira, eta berdin balio lezaketé kontrá teoria bat nola aldé beste bat, nahiz Lakak proposatutako konparazioa izán konkretuki arten hipotesi simetrikoa eta antisimetrikoa

Horrexegatik zeharo harritzekoa da nóla, noiz Laka-k aipatú lanák e Erdozia an esparrua e prozesamendu linguistikoa, soilik ariko den buruz konparazioá arten bi hurrenkera zein dirén biak ere OV (biak ere "osagarri-buru", eta hortaz identikoak respektu buru-parametroa), eta hala egiten du noiz-eta bázuen aipatzerik konparazio orokorrago bat arten hiru OV ordenak (tartean SOV) eta SVO ordena, zein izanen zén askoz pertinenteagoa (eta agertzen da an Laka-k aipatutako 2006b referentzia bibliografikoa titulatzén "Euskarazko hitz hurrenkera desberdinak prozesatzen", Erdozia, 2006):   

Erdoziak (2006a, b), euskal hitz hurrenkera desberdinen prozesamenduari buruzko ikerkuntzari ekin dio, prozesatzeko behar den denbora, prozesatzeak ulermenean duen eragina eta prozesamenduak sortzen dituen konponente elektrofisiologikoak aztertuaz. Orainarteko emaitzek erakusten digute, euskaraz SOV eta OSV hurrenkeren erkaketan, lehena nabarmenki azkarrago irakurtzen dutela hiztunek, huts gutxiago egiten dituztela hurrenkera hori ulertzean OSV hurrenkera ulertzean baino, eta baita ERPen arabera OSV perpausek P600 izeneko konponentea sortarazten dutela: “objektua lekualdatuta duten perpausen aditzetan, konplexutasun sintaktikoa adierazten duten ebidentzia elektrofisiologiko esanguratsuak (P600) lortu dira euskaraz.” (Erdozia 2006b:303). [Laka, 2008:16-17]

Laka-k jarraitzen du emanéz emaitza experimental are partikularragoak (konpáratuz SOV eta OVS, biak ere OV), bitarten ez dun aipatu ere egitén gorago aipatutako konparazio orokorrago eta pertinenteagoa arten OV ordena guztiak eta SVO burulehena

Areago, Erdoziak burututako lan esperimentalek erakusten dute SOV/OSV hurrenkeren artean anbiguoak diren perpausak prozesatzean, hiztunek SOV hurrenkera aukeratzen dutela ahal den guztietan. [Laka, 2008:16-17]

Esan nahi baita, Laka-k detailatzen digú konparazioa arten bi OV ordena, noiz guri interesatzen zitzaigún nagusiki konparazioá arten SVO eta SOV, zein báden eskura an artikulua titulatzén "Euskarazko hitz hurrenkera desberdinak prozesatzen" (hau da, Lakak aipatutako [Erdozia, 2006b]).

Galdera dá: Zergatik ez da Laka mintzatzen gain konparazioa arten SVO eta OV ordenak noiz konparazio hori, zein báden eskura an berak aipatutako lan bat, dén orokorragoa eta askoz pertinenteagoa? []

Etiketak: