Laka-ren teorian bi grafikoetan espero beharko zirén antzeko emaitzak zeren bi diseinuetan behar dirá justuki ber mugimendu sintaktikoak

 Erramun Gerrikagoitia-k zioen atzo:

Esan nahi duzuna da, uste dut, ze graficoac dira differenteac noiz principioz behar zuqueten izan igualac zeren elementuac dira berdinac, SOV eta OSV bi graficoetan. Halan da?

Batek espero leike edozein emaitza segun bere teoria azaltzailea, baina bai, Laka-ren teorian espero beharko zirén emaitza berdinak (antzeko perfilak) zeren bi grafikoetan (bi diseinuetan) behar dirá justuki ber mugimendu sintaktikoak. Emaitzetan, ordea, perfilak oso ezberdinak aterako dira, joánez kontra teoria chomskyar hori. Laka-k esaten digu ("Simetria ala simetria eza? Hitzordenaz hausnarrean", 2008:17):

Mugimendu sintaktikoak hizkuntza-prozesatzean zantzuak uzten baditu, orduan prozesamendu-ikerketetan lortzen diren emaitzak esanguratsuak dira hurrenkerak azaltzeko eskaintzen diren egitura sintaktikoen artean egokienak zein diren erabakitzeko garaian. [Laka, 2018:17]

Eta, antza, bai mugimendu sintaktikoek hizkuntza-prozesatzean zantzuak uzten ditu, zeren, ez gaitezen ahaztu ze Laka-k erabiltzen ditú konparazio horiek helburuz-eta erákutsí nóla euskararen oinarrizko ordena dén SOV (hipotesi buru-parametrikoa) eta ez SVO (hipotesi antisimetrikoa). Kontextu horretan, Laka-k zioén ("Simetria ala simetria eza? Hitzordenaz hausnarrean", 2008:17):

Erdoziak (2006a, b), euskal hitz hurrenkera desberdinen prozesamenduari buruzko ikerkuntzari ekin dio, prozesatzeko behar den denbora, prozesatzeak ulermenean duen eragina eta prozesamenduak sortzen dituen konponente elektrofisiologikoak aztertuaz. Orainarteko emaitzek erakusten digute, euskaraz SOV eta OSV hurrenkeren erkaketan, lehena nabarmenki azkarrago irakurtzen dutela hiztunek, huts gutxiago egiten dituztela hurrenkera hori ulertzean OSV hurrenkera ulertzean baino, eta baita ERPen arabera OSV perpausek P600 izeneko konponentea sortarazten dutela: “objektua lekualdatuta duten perpausen aditzetan, konplexutasun sintaktikoa adierazten duten ebidentzia elektrofisiologiko esanguratsuak (P600) lortu dira euskaraz.” (Erdozia 2006b:303). [Laka, 2018:17]

Ikusten dugu, bestalde, nóla Lakak bai argudiatzen dituén errore-diferentzia esanguratsuak noiz konpáratu OSV eta SOV (xedé aldeztu SOV aúrka OSV), alderantziz-ze noiz konparatzen dirén SVO eta beste ordena guztiak (an Erdozia 2006b), non, diseinu bateratu batean, SVO ordenak erakusten ditú bere aldeko errore-diferentzia esanguratsuak respektu OV ordena guztiak (SOV soilik respektu justuki OSV, Laka-k bai erabiltzen duena).

Azkenik esan ze, teoria funtzional diskursiboan ez dago oinarrizko ordenarik nondik egin mugimendu sintaktikoak (à la Chomsky): soilik daude hitz-sekuentziak zein díren aztertzen ti ikuspuntu komunikatiboa barné euren kontextua. [1111] [>>>]