Ez, euskara ez da "endekatzen" gaiti bilatu komunikazio potenteago bat, baizik ahalduntzen eta indartzen, eta hala eginez, ohoratu egiten da hizkuntza eta bere izaera, bere izaera komunikatiboa

Horrá bigarren galdera zein Txopik planteatzen zuen herenegun (ikus atzokoa ere):

- Aldaketak an Euskara baldin bada hizkuntza profanatzea, ¿horrek esan nahi du mendeetan eta mendeetan dela profanatu sistematikoki gure hizkuntza? Beraz, logika honen arabera, dugu hitz egiten hizkuntza endekatua? Lehen bai baina orain ez... Ze kontraesan da hori?

Euskara ez zen "profanatu" noiz hiztunak, erábiliz euren eskubide komunikatiboak, joan ziren emáten gerota sujetu aurreratu gehiago (SV ordezta VS) eta gehituz "ga" partikula ergatibo sujetu-bereiztailea (zein den koinziditzen kin 2. persona singularreko "ga" izenorde klitikoa, zeini suposa dakioke lehengo bizitza bat nola izenorde independentea eta seguruena nola erakuslea ere); berdin nola euskara ez litzaken "profanatuko" baldin ergatiboa desagertuko balitz azpi beste baldintza komunikatibo batzuk (areago, ergatibo plurala ez da erabiltzen an mendebaldeko eta erdialdeko euskara). 

Era berean euskara ez zen "profanatu" noiz idazle zaharrek aukeran erabiltzen zituzten SVO ordena kin parte rhematikoena an bukaera, edota noiz lantzen eta zabaltzen zituztén hainbat baliabide prepositibo zein gaur egun praktikoki ahaztuak baitira an armairuko sakonena. Esan nahi baita ze SOV postpositiboa ez da euskararen (ezta ezein hizkuntzaren) berezko ordena (nola genioén atzo bertan an hitzak te Lakarra), berdin nola ez den berezkoa ergatibitatea, edota ustezko galdegaiaren legea. 

Antzera ere, euskara ez litzake "profanatuko" baldin erabiliko balira gerota estruktura eta baliabide prepositibo gehiago (gradualki, zentzuz, baina sendoki), erántzunez ki behar eta baldintza gerota exigenteagoak eta erábiliz euskararen beraren mekanismo eta baliabide berberak zein erabili dirén betidanik ere kin betidaniko helburu eta funtzio genuino komunikatibo berbera. Ez, euskara ez da "endekatzen" gaiti bilatu komunikazio potenteago bat, baizik, kontrara, dá ahalduntzen eta indartzen, eta hala eginez, ohorátu egiten da hizkuntza eta bere azken izaera, bere izaera komunikatiboa.

Kontrako joera, orain (eta orohar pasa den mendean) nagusi dabilena, dá joera pobretzailea eta ahultzailea, zein ez den baizik ezbidea, eta zein justuki oposatzen da ki garabidea, zein den zentzuzko bide bakarra, esan nahi baita: bide bakarra. [1760]