Beatriz Fernández (2013): "Morfologikoki zalantzarik ez dago -(k) eta -(ts) '-i'-tik bereiz daitezkeena (...), baina sintaktikoki ez dut ikusten, momentuz behintzat, biak bereizteko arrazoirik ..."

Ari gara mintzatzen gain "-(k)i" eta "-(t)e" partikulak, eta euren sorrera formal paraleloa abiátuz ti oinarrizko "i" eta "e" partikula zaharrak (zein, gogora daigun, erabili baitira prepositiboki eta postpositiboki), zeinekin izanen zutén konexio epentetiko bat gorpuztua an "k" eta "t" elementuak (tipikoki epentetikoak), zeinen lehen helburua izanen zén desanbiguatzailea (nahiz gero, jakina, berrikuntzak zabaldu ahal dirá sinpleki bidéz analogia). 

Baina gogoratu behar dugu ze existitzen da beste aditz-amaiera bat tipikoki lotua kin sintaxi datiboa, alegia "-(ts)i", zeinen sorreraz orobat mintzatu behar ginake. Eta hasteko komeni da ze gogora daigun ze Trask-ek ondorioztatu zuén ze horko morfema datiboa zén "-ts-" ordezta "-(ts)i". Horretaz mintzatu zén Beatriz Fernández an bere "-(K)i hiztegian eta hiztegiaz harantzago" (2013), erábiliz hitz hauek:  

Morfologikoki zalantzarik ez dago -(k) eta -(ts) '-i'-tik bereiz daitezkeena —ikus Lafon (1999 [1961]) eta Fernández (2014)—, baina sintaktikoki ez dut ikusten, momentuz behintzat, biak bereizteko arrazoirik euskararen lehen testigantza idatzietatik hona gutxienez. [Beatriz Fernández,, 2013]

Hala komentatzen genuén an ondoko sarrera, zein gogoratzen dugú osorik:

• Beatriz Fernández (2013): "...,'-i' bera ere preposiziotzat har litekeelakoan nago."
  

Genioen aspaldi (an gure sarrera titulatzén ⇶ Bi morfema datibo prepositibo: "-ki" eta "-ts") nóla R. L. Trask referitzen zen ki bi morfema prepositibo hauek, "-ki" eta "-ts":

.., like -ki, the morph -ts is well attested in finite verb forms as a marker of a following indirect object. [R.L. Trask, History of non-finite verb forms, 1995]

Beatriz Fernández ere mintzo zaigu buruz puntu hori an artikulua zein gatozen jorratzen an sarrerak nola hau (edo orobat hau eta hau):

Hori baino lehenagokoa eta antzekoa da Trasken (1981: 289) intuizioa, -(k) eta -(ts) morfemen sorburua bera ere preposizioak zirela zioenean eta inkorporatutako preposizioen aipamena egiten zuenean —ikus orobat Fernández (2014)—. -(K)iri dagokionez, beraz, aspalditik datorkigu preposizioen aipamena. Dena dela, Trasken testuari zor zaion leialtasunarengatik besterik ez bada, argitu beharra dago izatez -(k) eta -(ts) morfemak zerabiltzala mintzagai preposizioen aipamena egiterakoan, eta ez -i morfema. Beraz, gogora datorkigun hurrengo galdera da ea zer ote zen -i Traskentzat, behin -(k) eta -(ts) morfemetatik bereizi eta gero. Morfologikoki zalantzarik ez dago -(k) eta -(ts) '-i'-tik bereiz daitezkeena —ikus Lafon (1999 [1961]) eta Fernández (2014)—, baina sintaktikoki ez dut ikusten, momentuz behintzat, biak bereizteko arrazoirik euskararen lehen testigantza idatzietatik hona gutxienez. -(K) eta -(ts) preposizioak balira, edo inoiz izan balira, orduan, -i bera ere preposiziotzat har litekeelakoan nago. Bego honetan, ñabardurak lauso. [Beatriz Fernández, "-(K)i hiztegian eta hiztegiaz harantzago", 2013]

Horrela, "-k" (edo "-ts") eta "-i" morfemak sintaktikoki bereiztuko bagenitu, orduan "i" bera ere ager liteke nola preposizio.

Bai, gure ikuspegitik ere, "-ki" eta "-tsi" partikulak ezin dira zatitu sintaktikoki, nahiz bai morfologikoki. Esan nahi baita ze partikula (sintaktikoki) datiboak izanen liraké "-(k)i" eta "-(ts)i", ordezta "-ki" eta "-ts-" nola Trask-ek konsideratzen zuén an 1995.