larunbata, azaroa 26, 2022

Agud-Tovar (1993): "Demasiado fantástico todo"

Gure atzoko sarrera amaitzen genuén komentatzen Krutwig-en planteamendu preindoeuroparra gain "-ko" sufijoa:

Horren [Krutwig-en] arabera, "-ko" izanen litzaké sufijo preindoeuropar bat zein grekera klasikoak mailegatuko zuén, bitarten euskaran "-ko" sufijo hori izanen litzaké propioa, bere horretan gordea ti garai preindoeuroparrak

Guk, oraino behintzat, uste dugu ze "-ko" izan ahal da euskararen sufijo bat, sortua bidéz bere mekanismo sortzaile zaharrak (eta berriak) erábiliz bere materialak.

Krutwig-en planteamendu preindoeuropar horretatik segituko litzaké ze "-ko" atzizki grekoa edota guantxea izanen litzaké, jatorriz, euskararen "-ko" bera. Ez zen izanen euskaran mailegua, eta bái adibidez grekeran

Orain aipa dezagun ze Agud eta Tovar (1993) mintzo dira gain "-ko" sufijoa an euren "Diccionario Etimológico Vasco, VI", non ez duten aipatzen Krutwig-en goragoko ikuspuntua nahiz zerrendatzen dituztén saio ezberdin batzuk ki lotu "-ko" kin munduko hainbat hizkuntza, hala nola  zeltikoa (zeltiberoa), nubioa, udoa, burush., cabileñoa edo tuarega. Aipu horretan nabarmendu dugú Schuchardt, nok "-ko" horretan ikusi zuén mailegu zeltiko bat, konkretuki ti zeltiberoa:

Sch. [esan nahi baitá Schuchardt] (v. Bähr RIEV 25,243) en Iber. Decl. lo considera préstamo céltico. Observa la semejanza con el sufijo -ko nubio, pero prefiere lo de céltico. Este mismo autor RIEV 3,243 señala que -co en Austin-co es el conocido celtiber. vasco. (v. lber Dekl. 44; particularmente aquit. Estenconis Gen. XIII, 271). [Agud-Tovar, 1993:1011-1012]

Azkenik, eta náhin laburbildu a iritzia te Agud-Tovar gain konparazio horiek, errepikátuko dugú euren goragoko expresio horiztatu hori:

Demasiado fantástico todo. [Agud-Tovar, 1993:1011-1012]