"deukot" datiboa ere jasota dago an mendebaldeko "Refranes y Sentencias, 1596"

Atzokoan komentatzen ari ginén hori paralelismo handia zein existitzen dén arten:

• dirautzut > diutzut (diutzudan) ~ deutsut/deutzut
  

• dirauztazu > *diuztazu ~ deustasu

• dirautza > *diutza ~ deutsa/deutza

• dirauzku > *diuzku ~ deusku

• ...

Esan nahi baita ze batek inkluso pentsa leike ze mendebaldeko amaiera singular horiek datoz ti ekialderagoko amaiera pluralak, non "-z-" bihurtu dén "-s-", halan-ze behin zentzu plurala galduta, gehituko zén pluraletako azken "-s" hori ("deustasus").

Eta gaur zehaztu nahi genuke ze mendebaldeko euskaran jasota dagó "deukot" datiboa:

Peco gassoa deucot ...  "Mala sospecha le tengo ..."  ["Refranes y sentencias", 1596:425]

non, "-e-" horrek iragarriko luké (iragarri ohi dú) argumentu datibo bat, zein kasu horretan dén 3. persona singularrekoa, bidéz "-o-". Eta gauza da ze "deu(k)ot" horren kide plurala izanen zén "deutzot/deutsot", halatan non hauxe litzaké sorta plural osoa:

• deutzut / deutsut
  

• deutzot / deutsot
  

• deutzuet / deutsuet
  

• deutzet / deutset
  

zein, formalki bederen, bat datoz kin egungo mendebaldeko singularrak (zeini, leku eta adizki gehienetan, ez guztietan, gehitu zitzaieken "bukaerako "-z(a) > -s" pluralgile bat). Horrek indartzen dú gure atzoko hipotesia ezen mendebaldeko singularrak derivatu dirá ti ekialdeko pluralak.

Ikus serie hau:

• Batek inkluso pentsa leike ze mendebaldeko amaiera singular horiek datoz ti ekialderagoko amaiera pluralak: "dirautzut > diutzut (diutzudan) > deutsut/deutzut" (plural berria: "deutsudas/deutzudas") 

• "deukot" datiboa ere jasota dago an mendebaldeko "Refranes y Sentencias, 1596

• nik hura hiri "deuat/deunat", zein bái erabiltzen baitira an euren forma regular singularra

• Yrizar (1980): "Clasificación de las formas familiares  [mendebaldekoak] con objeto indirecto de segunda persona, de acuerdo con la ausencia o presencia de '-st-' en ellas"

• "deuat/deutzat" bikote regularra uler liteké nola "hiri (mask)" eta "hari"

• Atzoko "dostat (deuat)" horretan, "s" hori dá jatorri pluralekoa, eta lehenengo "t" hori betegarri epentetikoa

• Oraindik zuzen-zuzenean ikusten ari gara nóla adizkiak kin "-z-/-s-" doazén progresiboki irabazten erabilera singularrak

[1804] [>>>]