astelehena, martxoa 13, 2023

'*e-nor > ehor > nehor' versus '*e-nor > iñor'

Zioén Josu Lavin-ek herenegun:

nehor, nehon, nehoiz, nehola... ere baditugu.

Bai, izenordain indefinitu horiek guztiak ez dira baizik aldaerak ti jatorrizko forma batzuk kin "e-" partikula apórtatuz indefinizioa, indeterminazioa: "*e-nor", "*e-non", ... Ikus horretaz atzoko sarrera, non irakurtzen genuén honako hitzak ti Mitxelena (1961): 

..., a.-nav. guip. vizc. inor 'alguien', inon 'en alguna. parte', inoiz 'alguna vez', etc., de *e-nor, etc.: cf. otros indefinidos como e-zer, e-zein. En sul. ( + -ere), ihue', 'ihuné, etc. (Dech. ehor, ehonere), ronc. ·Uztarroz eur, eun (Vidángoz nor, non), y en b.-nav. y Jab., con restablecimiento de la consonante nasal en la inicial (analogía de nor 'quién', etc.?), nehor, nihor, etc., como a.-nav. Elcano nior [Mitxelena, 1961:304]

Beraz, hauxe izanen litzaké bidea nondik sortuko zirén aldaera horiek an zenbait hizkera:

*e-nor > ehor > nehor

bitarten, beste hizkera batzutan, bidea izanen litzaké hauxe:

*e-nor > iñor

Hor argiro ikusten dugú nóla ibilbide fonetikoak ondo ezberdinak (eta are alderantzizkoak) izan ahal diren an hizkera edo garai ezberdinak

Goragoko lehen bilakabide horretan, adibidez, nabarmenduko genuke nóla aurrena higatu dén "n" intervokaliko hori (an e-nor > ehor), emánez hor "h" (beste hizkera batzutan desagertu da), bitarten jarraian sortu dén hasierako "n" bat, ustez gáiti analogia kin "nor", erakutsiz berriro zéin handia izan ahal den efektuá ti analogia. [1928] [>>>]

Etiketak:

1 Comments:

Blogger Josu Lavin said...

Bai, hala emaiten du içan dela. Esquerric asco!

astelehena, martxoa 13, 2023 8:48:00 AM  

Argitaratu iruzkina

<< Home