asteazkena, uztaila 05, 2023

Guztiz regularki ("-irau- > -iu- > -i-"): "dizka" (lehenago) eta "dizko" (geroago) an Urolaldea an bigarren erdia e XVIII. mendea

Azken sarreretan ikusten ari gara nóla:

singularretan, eta baita pluraletan ere:

  • dirauzkit > diauzkit > diuzkit > dizkit 

Eta, atzo genioenez, regularitate horretan ez da sartzen:

  • dirautzat > dirauzkat > diozkat ("-irau- > -iu- > -i-") 
baizik, regularki:
  • dirautzat > dirauzkat > dizkat ("-irau- > -iu- > -i-")

edo:

  • dirautzot > dirauzkot > dizkot ("-irau- > -iu- > -i-")

non goragoko "diozkat" hori dén irregularitate bat barné arau fonetiko orokorra ("-irau- > -iu- > -i-"), seguruena sortua gáiti analogia kin "diot" singularra (hori ere ti "dirauot > diot"). Horrela azaltzen genuén hemen:

Esan nahi baita ze "dizkat / dizkot" dirá regularrak (*eradun), bitarten "diozkat" aldentzen dá ti regularitate hori.

Eta kontuan hartuz ze hala "dirautzat" nola "dirauzkit" erabiltzen zirén adibidez an XVIII. mendeko Azpeitia (Larramendi-k aipatuak an mende horretako lehen erdia):

galde geneioke i gure burua noláko formak erabiliko zirén an Urolaldea noiz XVIII. mende hori aurrerago doan (zehazki an bere bigarren erdia). Leturiaga-k jasotzen ditú forma horiek (an bere "Gipuzkoako osagarri pluraldun adizki tripertsonalen erroez", 2019:148): 

non aurkitzen ditugú hala "dizka" (lehenago) nola "dizko"(geroago), guztiz regularki ("-irau- > -iu- > -i-").