'derauo > dirauo' berdin nola 'derautzut > dirautzut' (an gipuzkera zaharra: Otxoa-Arin, 1713)

 Atzokoan ondokoa genioén gain evoluzio fonetikoa on "derauo" an hizkera zentralak, emanez "dio":

Hori hala izan dadin, azaldu beharko genuke nóla atera ahal dirén "dio" formak an hizkera zentralak, zeinek, gure analisian, jarraituko zutén bide nagusi hau:

• derauo > dirauo > diuo > dio

Horrek emanen lioke batasun osoa ki paradigma tripersonala, zein hizkera guztietan garatuko zén tikan "*eradun" zaharra. Azalpen horretan saiatuko gara an ondorengo sarrerak.

Bilakaera horretan aurreneko pausua dá:

• derauo > dirauo
  

zein den evoluzio fonetiko bat ondo testigatua an adizki pluralak on hizkera zentralak, nola ikusi ahal dugun adibidez an [1877], non jasotzen dirén ondoko forma pluralak kin "di..." ordezta "de..." regularra:

• dirautzut > diutzut (diutzudan)
  

• dirauztazu

• dirautza

• dirauzku
  

• ...

 [J. Oregi, 1972:359, an "Otxoa-Arinen 'Doctrina' - (1713)")

Bestela esan, gure bilakaera hori ("de... > di...") gertatu zén an gizpuzkera zaharra (ikus [909]), zeinen forma tripersonal pluralek erakusten zutén "di..." hasiera. Adizki horiei dagozkié honako forma singularrak:

• diraut

• dirauzut

• diraua/dirauo

• diraugu

• dirauzue

• diraue/diraute

zeinekin justifikatzen dén goragoko aurreneko urratsa an gure ibilbide fonetikoa.

Testigantza lokal horretaz gainera (gipuzkera zaharrekoak baitira), esan behar dugu ze zubereran ere ikusi genuen nóla testigatzen zén "direio" aldaera kin "di..." (ikus [2029]):

erakutsiz ze bilakaera hori ("de... > di...") gertatu ahal dá an hizkera ondo urrutikoak. [2034] [***] [>>>]