igandea, abuztua 27, 2023

Normalean morfosintaxia konplejutzen da an neurria non adierazi nahi diren ideia konplejuagoak an modu egokiagoa (efizienteago eta efektibokiago)

 Zioén atzo Josu Lavin-ek:

Orduan, geduen / geben lehenagocoa da genduen (guk-hura) eta gintuen (hark-gu) baino?
Sinhestecina!

OVS fasean "guk hura" izanen zén:

  • "guk hura e-du-gu-n"
  • "hark gu g-e-du-an" (edo akaso jada plurala hartuta: "hark gu g-e-i-tu-an > g-i-tu-an")
  • "hark hura e-du-an"

Normalean morfosintaxia konplejutzen da an neurria non adierazi nahi diren ideia konplejuagoak an modu egokiagoa (efizienteago eta efektibokiago). Horregatik suposa geinke ze OVS fase zahar eta akaso laburrean pluralitatea ez zen sartzen an ekuazio morfologikoa, halan ze:

  • "hark gu g-e-du-an" (eta ez bere alternatiba plurala, baita defendagarria: "hark gu g-i-tu-an")

Gero "hark hura e-du-an" reinterpretatu zén nola "SOV", eta gauza bera gertatu zén kin "g-e-du-an", zein bihurtu zén:

  • "guk hura g-e-du-an"

Baina bázen "hark gu g-e-du-an", halan ze, hizkera batzuetan, interkalatu zén "-n-" bat jarráiki prozesu fonologiko bat zeintaz jada mintzatu ginen an sarrera hau. Horrela izanen genuén:

"hark gu g-e-du-an" vs "guk hura gu g-e-n-du-an"

Gero morfologia konplexutu zén kin ideia plurala, zein adierazi zén bidéz pluralgile ezberdinak (pluralgileen aniztasun horrek adieraz leike ze pluralitate ideia hori ez da hain zaharra an morfologizazioa, nola suposatu dugún hemen):

  • guk haiek g-e-n-du-z-an
  • guk haiek g-e-n-i-tu-a-n

Azkenik "hark gu g-e-du-an" zaharra ere pluralizatu behar zén:

  • hark gu g-e-i-tu-an > g-i-tu-an

zein, analogiaz, bihurtuko zén:

  • hark gu g-i-n-tu-an
Ideia plurala jada OVS fasean morfologizatua bazen, ibilbidea izanen zén ezberdin samarra. [>>>]