ostirala, uztaila 26, 2024

Esaldi neutroetan azentu neutroa (defektuzkoa, ez-markatua, nuklearra) kokatu beharko litzaké an objetua, eta ez an aditz laguntzailea

Atzokoan bukatzen genuen esánez:

Beraz, bádugu SVO ordena neutroa an Altube (1919,1929). SVO ordena bai, baina, zér esan behar dugu gain intonazioa? Bihar saituko gara horretaz mintzatzen.

Gauza da ze esaldiko intonazioaren zentrua dá esaldiko indar prosodiko handiena, alegia esaldiko azentu nagusia (main stress), eta atzo genekusenez, Altube-k esaldi neutro perifrastikoetan kokatuko luké azentu hori berdin nola an esaldiak non galdegaia dén baietza, esan nahi baitá, eta berak dioenez, an aditz laguntzailea (an bere lehengo silaba), nola gogoratzen dugún jarraian: 

§ 71. EI morfema que distingue a esta clase de oraciones es el acento que recae sobre la primera sílaba del terminativo auxiliar, siempre que la flexión perifrástica se componga de nombre verbal simple y de dicho terminativo; ... [Altube, 1929:57]

eta, gure ikuspegitik (eta jarráiki azentu-teoria universalak nola dirén Cinque 1993 eta Duanmu 2007) , esaldi neutro batean defektuzko azentu neutroa (azentu ez-markatua) kokatu beharko litzaké an objetua, zein dén esaldiko elementua kin karga informatibo handiena, esan nahi baitá defektuz rhematikoena (Duanmu, 2007), eta zein dén gainera elementu sintaktikoki sakonena (Cinque, 1993), nola genioén an:

Hortaz, esaldi neutroetan azentu neutroa (defektuzkoa, ez-markatua, nuklearra) kokatu beharko litzaké an objetua, halan ze atzoko esaldiok (Altube-ren modura azentuatuak):

Amak erosi liburu bat.  (SVO)

Erosi amak liburu bat. (VSO)

Amak liburu bat erosi . (SOV)

bihurtuko zirén:

Amak erosi du libúru bat.  (SVO)

Erosi du amak libúru bat. (VSO)

Amak libúru bat erosi du. (SOV)

non objetuko azentua dén ez-markatua. Hiru horietarik esaldi berez neutroena (informazioa modurik mailakatuenean ematen duena) litzaké SVO kin azentu neutroa an O, hots:

SVÓ 
Laburbiltzeko, esaldi neutroetan azentu neutroa (defektuzkoa, ez-markatua, nuklearra) kokatu beharko litzaké an objetua, eta ez an aditz laguntzailea. [2431] [>>>]