asteartea, urtarrila 21, 2025

Eta gauza da ze japoniera dá 8 horietatik hizkuntza bakarra zein dén buruazken zurruna

Atzokoan ikusten genuen nóla, Pellegrino eta al.-en experimentuan (2011), irakurleek... (suposatzen dugu hala eskatzen zietela)

... recorded the texts at 'normal' speech rates, without being asked to produce fast or careful speech. [Pellegrino et al., 2013:542]

halan-ze har geinke emaitzetako ratioak eta denborak nola erakusleak on abiadura "normala" noiz irakurtzen an hizkuntza horiek respektu vietnamiera (suposatu behar dugu ze ulermena berdina da an hizkuntza guzti horiek, nahiz ulermena ez den kontrolatu):

Hortaz, atzo egiten genuén galdera hau:

Eta zéin hizkuntzak erakusten dú informazio-ratio baxuena?, edo bestela esanda, zéin hizkuntzak erakusten dú irakurketa-denbora handiena?

Eta gauza da, ze goragoko zerrenda horretan, azpimarratu nahi ditugú bi muturretako diferentziak an irakurketa-abiadura "normala", bata aldé inglesa, positiboa (%8 denbora gutxiago respektu vietnamera), ez handiegia hala ere; eta bestea aúrka japoniera, negatiboa (%35 denbora gehiago respektu vietnamera), zein, hau bai, dén oso-oso handia, definitiboki handiegia.

Azken diferentzia hori ezin da azaldu zatio arrazoi foniko hutsak, nola izan ahal dirén hizkuntzaren tonalitatea (tonala izan ala ez), soinuen argitasuna edo sonoritatea, hitz edo adizki luzeagoak (kasu horretan erraztu edota eskaini beharko lirake aukera "normal" laburragoak), edota akaso ritmo regularrago eta sendoago bat, baizik-ze, hor, gure ikuspegitik, beharrezkoa da bestelako azalpen bat, harago ti aspektu fonikoak.

Eta gauza da ze japoniera dá goragoko 8 horietatik hizkuntza bakarra zein dén buruazken zurruna, kin  aditza zurruzki an bukaera (salbu saio kolokial-kasual txalogarriak) eta postpositiboa. Baiki, ordena buruazken zurrunak bádu eragin handia gain komunikazioaren kalitatea eta kantitatea (hala noiz produzitzen nola noiz jasotzen), eta espero genuenez (ikus atzoko sarrera), eragin handi hori baita islatzen dá an irakurketa-denbora "normal" izugarri handiagoak. [2610] [>>>]