Interpretazio neutroa izan behar dá defektuzko interpretazioa

Amaitzen genuén atzoko sarrera emánez adibide hau:

Horrela, ondoko titularra ikusita:

Thierry Biscary kantariak proposatzen du oren bat eterdiko musika ibilaldi bat.

soilik interpreta geinke ze “Thierri Biscary kantariak” izan behar dá foku markatua (enfatikoa), eta justuki bera, eta ez beste inork (izan behar da exhaustiboa ere, dirudienez), proposatu duela “oren bat eterdiko musika ibilaldi bat”, noiz eta oso argi iruditzen zaigun ze halako titular (neutro) batean, goragoko informazio postverbala (objetua: "oren bat eterdiko musika ibilaldi bat") izanen dá tipikoki rhematikoena (ez zaigu iruditzen zentzu handirik duenik “Thierri Biscary kantariak” fokua izatea: horretarako beharko genituzke oso baldintza informatibo bereziak zein ez diren gertatzen an titular bat). Edonola ere, duda balego, aski da jartzea azentu diskursibo bat gain aditza:

Thierry Biscary kantariak proposatzen dú oren bat eterdiko musika ibilaldi bat.

horrela guztiz argi utziz norántza begiratu behar dugún bilatuz informazio rhematikoena (aurrerantz), adieraziz ze sujetua ez da enfatikoa ezta ere esaldiko osagai rhematikoena. Aukera horrek (aukerako azentu diskursibo horrek) ikaragarrizko onura ekarriko lioke ki euskal prosa/diskursoa, zeintan SVO neutroa eta enfatikoa (berdin nola SOV ere) bihurtuko zirén eskubide osoko aukera estandarrak.

Esan nahi baita ze adibide horretan sujetua izan behar dá foku markatua (galdegaia) eta exahustiboa (Thierry Biskary-k eta soilik Thierry Biscary-k). Adibide hori ez da nirea, da Celine Mounole-na an bere "Iparrorratza. Kalko eta huts ohikoenen saihesteko bidelaguna", publikatua oso berriki, an 2024 (gogora daigun ze Mounole dá Euskaltzaindiko Gramatika-Batzordeko kidea, eta beraz oso ahots autorizatua ki azaldu versio ofiziala). Ikus:

Thierry Biscary kantariak proposatzen du oren bat eterdiko musika ibilaldi bat. (Ordena horrek agerian ematen du Thierry Biscaryk proposatzen duela delako ibilaldia; ez, eman dezagun, Niko Etxartek. [Mounole, 2024:131]

Beraz, ezin da egin beste interpretaziorik, eztaere interpretazio normalena, zein izango litzakén interpretazio neutroa, non informazio guztia dén berria, rhematikoa, eta non ez dagoen galdegairik, baizik-eta esaldi osoko foku zabal bat an SVO hitz-ordena neutroa, non azentu nagusia aurkitzen dén an informazio gehien rhematikoa (tipikoki, finena) zein aski logikoki izanen litzakén objetuko informazio oso preziso hori; "oren bat eterdiko musika ibilaldi bat". Horrekin ez kontent, gure gramatikariek inposatzen digute foku exahustibo bat, zein ez den inondik inora derrigorrezko interpretazioa (sujetua foku enfatikoa izanda ere, enfasi hori eman liteke zergatio arrazoi ezberdinak eta ez derrigor zatio arrazoi exhaustiboa).

Kontextu barik jasoko bagenu esaldi hori interpretazio neutroa izan beharko litzaké normalena, eta soilik azpi baldintza kontextual oso bereziak (zein ez diren gertatzen an titular bat) interpretatu ahalko genuke foku markatu exhaustiboa an sujetua. Interpretazio neutroa izan behar dá defektuzko interpretazioa. [2681] [>>>]