asteazkena, otsaila 24, 2021

Bai, baina, mesedez, azalpena ez dadila izán berriro formala, zeren soilik luzatuko dugu ustezko kate explikatibo bát ze, zoritxarrez, ez dun ezer ere zinez azaltzen.

Atzo ikusten genuen nóla Fernández eta Ortiz de Urbinak (2007) zúten egiten referentzia oso interesgarri bat (zatio fundamentala) ki arrazoi nagusia zergátik VSO ordena ez dén hain orokorki funtzionala. Honela adierazten dute (Fernández eta Ortiz de Urbina, 2007:218): 

non, genioenez:
Bigarren kontakizun honetan nabari da diferentzia oso interesgarri bat respektu Lakaren kontakizuna (zeren kontakizunak dira), eta dá autoreek egiten duten referentzia ki mintzagai-iruzkin hurrenkera (bestela esanda: thema-rhema): alegia, nóla behin aditza aurreratutakoan, hurrenkera informatibo orokor hori (thema-rhema) galdu egiten den. Oso referentzia interesgarria. Eta hor bai jo dutela zérbait fundamentala: mintzagai-iruzkin hurrenkera. Hori ez da kontakizun bat, hori ez da retorika hutsa, hori oinarritzen da an logika diskursiboa, an koherentzia e diskursoa, eta bere inportantzia azpi baldintza orokorrak (askotan exigenteak) dá motorea e evoluzio linguistikoa.

Hala ere, noiz saiatzen diren zehazki azaltzen zergátik VSO ez den agertzen hain ugariki nola beste batzuk, baizik askoz gutxiago, lehenengo hurbilketa batean behintzat jarraituko dute ibiltzén bidé antzua bezain hutsala e formalismoa, non ezer ere ez den zinez azaltzen:

... ASO (VSO) mota zergatik den hain urria ulertzeko, ... aditza eta inflexioa elkartzeko moduak sortzen duen aukera parametrikoa "markatua" dela esan daiteke. [Fernández eta Ortiz de Urbina, 2007:218]

Antzerako "markatua" litzaké ustezko beste parametro bat: "Polisintesiaren Parametroa", zeinen aktibazioagatik hizkuntza batzuk izanen zirén ez gehio eta ez gutxio ze justuki ... polisintetiko. Eta bukatu da istorioa. Irakur daigun [Fernández eta Ortiz de Urbina, 2007:218]:

Gauza da ze nola behar dugun justifikazio bat (eskerrak, ez da gutxi) gana datua ezen VSO sintaxiak dirá askoz urriagoak zein beste mota batzuk, jarrai daikegu "ad hoc" asmatzen istorio (kontakizun, relato, narrazio) formalak zeinekin soilik trasladatuko dugú arazoa (eta azalpena) ki beste esparru bat non egin beharko baitá ber galdera, alegia:

  • Zergátik aukera parametriko batzuk dirá markatuagoak zein beste batzuk?

Esan nahi baita ze ustezko azalpen horrekin ez dute ezer azaldu. Diote:

Teoriak berak berak aurresan beharko luke hori [markatutasuna] parametro bakoitzarekin. [Fernández eta Ortiz de Urbina, 2007:218]
Bai, baina, mesedez, hurrengo azalpena ez dadila izán berriro formala, zeren soilik luzatuko dugu ustezko kate explikatibo bát ze, zoritxarrez, ez dun ezer ere zinez azaltzen. []

Etiketak: ,