"zait" dator ti "da" aski regularki, eta "zaut" bipersonala ("nor-nori") litzaké berrikuntza bat, zein ez den heldu adibidez harik Eskiula (ekialdeko parterik ekialdekoena)

Gure ikuspegitik, "zait" dator ti "da" hitz zaharra, zein gerora bihurtuko zén "izan" aditzeko 3. persona singularra (besteak beste):

• hura da

"da" hori (printzipioz) ez da zatigarria an morfema txikiagoak, eta, noizbait esan dugunez, akaso izanen da euskararen hitz zaharrenetariko bat. Hortik sortzen dá:

• hura niri da-i-t 

zeini gehitu zitzaión bustidura bat (akaso berrikiago, erabilera alokutiboek eraginda):

• hura niri z-a-i-t

Forma zahar horiek agertzen dirá adibidez an ekialdeko parterik ekialdekoena, zein den Eskiula, non:

"zait" moduko adizkiek, jatorriz, ez daukate zerikusirik kin "zaut" (jatorriz "*eradun"), zein izanen litzakén berrikuntza an "izan" aditzeko "nor-nori" erabilera. Berrikuntza hori sor zitekén baita analogiaz ere, baina kasu honetan kontrako norabidekoa, esan nahi baita abiatuz ti "*eradun" tripersonala ("nork-nori-nor") buruzki "izan" bipersonala ("nor-nori"). Ikus daigun mendebaldeko behenafarrera (Bonaparte-ren datuak):

• (hark hura niri) daut → (hura niri) zaut

• dauzu → zauzu

• dako → zako
  

• dau → zau

• dauzü → zauzü

• dee → zee   
  

Kasu honetan zaharragoak liraké "daut" adizki tripersonal regularrak ("*eradun") zeinda "zaut" adizki bipersonal irregularrak (kin "-u-" tikan "*eradun" aditza), halan-ze bilakaera analogikoa gertatuko zén an kontrako norabidea (ti "*eradun" buruzki "izan") respektu zubererako posibilitatea (zein joanen zen ti "izan" ki "*eradun"). [Ikus sarrera hau. "derauo  > deraio >  dereio > derio > deio > dio"] [2024] [>>>]