Nóla gure "-(k)o" hipokoristiko zaharra heldu zen ki bihúrtu biderkatzaile

Orriotan mintzatu ohi gara burúz evoluzio linguistikoa, azpimarratuz ze tresna linguistikoak joaten dirá evoluzionatzen, adibidez aldatzen euren posizio sintaktikoa, edo baita aldatzen euren esannahia eta funtzio komunikatiboa ere. Horren inguruan, galde genioke i geure burua nóndik eta nóla heldu den gure "-(k)o" hipokoristiko zaharra ki bihúrtu biderkatzaile an ...

• Zazpi lauko, hogeita zortzi. [Egaña, 2022]
  

esan nahíz:

• Zazpi bidér lau, hogeita zortzi.

Hortaz, egin daigun historia pizka bat, hasiz esánez ze, gure analisian (azpimarratu nahi dugú ze historia apur hau datór ti gure analisi propioa), "-(k)o" sufijoa hasi bide zén izaten atzizki referentzial hipokoristiko bat (funtzionatuz nola hurbileko referentzia deiktiko edo vokatibo bat), zein gerora bihurtuko zén nexu referentzial adnominala (baita erábiliz "o" erakuslea ki egín bere referentzia). Horrá sarrera batzuk garátuz puntu hori:

• Existitzen al da an akitaniera (edota an iberikoa) paralelismorik arten "-(k)o" eta "-(t)o" sufijoak (kin ustezko '-k-' eta '-t-' epentetikoak) an erabilera diminutibo-hipokoristikoa?

• NESCATO

• Biak ('-co' eta '-to') agertzen dirá kin grafia bikoitza: '-co/-cco' eta '-to/-tto' (baita ere '-ten/-tten') 

• 'neskato' vs 'mutiko': non akaso inguru fonikoak erabakiko zuén '-t-' ala '-k-' ('-to' ala '-ko')

Hortik abiatuta, eta bide referentzial beretik, garatuko zén, seguruena geroago, "-(k)o" erlazionatzaile adnominala:

• Gorrotxategi (1984): "Este suf. ["-ko"] hay que diferenciarlo por su valor del suf. de gen. inanimado '-ko' ..." 

• Momentuz bederen, guk aldeztuko genuke "-ko" genitiboaren sorrera propio bat. Baina, galdera dá: sorrera propioa izan balitz, nóndik eta nóla gerta ziteken?  

• Eta nóndik defenda liteke "-(k)o" edo "-(t)o" analisia non "-k-" eta "-t-" dirén epentetikoak? Interpretátuz '-(k)o' diminutibo-hipokoristikoa nola hurbileko referentzia (deiktiko) bat

• "-ko" dá erlazionatzaile 'adnominal' orokor bat zek eginen lioke referentzia ki izen bat ("adnominala") bidéz "-o" referentzial hori  

Behin "-(k)o" erlazionatzaile adnominala sortu delarik (apárte "-(k)o" hipokoristikoa), gutxiago falta zaigu ki azaldu bere bikakaera eta signifikantza biderkatzailea. Horretaz bihar saiatuko gara. [>>>]