asteazkena, apirila 18, 2012

an: inesiboa (non)

etxean = an etxea
etxeetan = an etxeak
Badirudi ze jatorriá on "etxean" izan liteké "etxe + han" (ikus Julen Manterola, 2006), nondik ahal dan derivatu "an" preposizio analitiko-burulehena (ez doa kin "h" te desberdindu preposizioa ti adverbioa).

Bestalde, Bizkaian dira entzuten ondorengo erabilerak:
Bizkaian ETXE HONETAN, ETXE HORRETAN eta ETXE HARTAN esan beharrean HEMEN/HAMEN ETXEAN, HOR ETXEAN eta HAN ETXEAN esan ohi baita. [Johannes Leizarraga, 2005 (izengoitia)]
"han" preposizional hori doa kin ...
  1. azentu prosodikoa an "hán" (hán etxéan); eta doa kin ...
  2. "-n" atzizki inesibo redundantea an izena ("etxean").
Halakoa izaten da batzuetan lehenengo fasea an sorrera on elementu prepositiboak, non adverbioa aurretik-lotzen da ki izena ("hán etxéan"). Zorioneko bigarren eta azken fase batean (zein ez dan inondik inora erraza) elementu prepositiboa bihurtuko litzaké atonoa ("an etxéan"), eta "-n" redundante  hori desagertuko litzake, horrelaxe burutuz prozesuá on sorrera on preposizioa "an":
an etxea
an etxea non bizi izan nintzen
Hona hemen beste adibide batzuk non "an" preposizioa dán konbinatzen kin beste elementu prepositibo batzuk:
  • Ez da arraroa topatzea atzizki inesiboak an oinarria on tresna preposizional hain zentralak nola genitiboak edo erlatiboak.
  • Nago an eraikin altuena on hiria non dan Wall street.
[158] []

Etiketak: ,