J.M. Agirre: "[esapide prepositiboak]...baliabide funtzional bat gehiago dira"

Hona hemen Jesus Maria Agirrek egindako laugarren gogoeta an bere artikulua titúlatzen "Gogoeta xumea esapide prepositiboez" (Administrazioa euskaraz, 100. zk, 2018:21-22):

Laugarren burutazioa: esapide prepositiboen balioa. Ari gara perpaus aurrean doazen lokailuez, zeinak gidatzen duten gaiaren garapena. Euskararen sintaxian baliabide funtzional bat gehiago dira, hala nola diren aditza aurreratzea, osagarria atzeratzea edo kate astunegiak ebitatzea. Zenbat eta hizkera-maila jasoagoa edo jarraituagoa den, esamolde prepositiboek orduan eta presentzia edo garapen handiagoa izan ohi dute. Trafiko-seinale modukoak dira: testua zenbat eta dentsoagoa den, orduan eta seinale gehiago eta sofistikatuagoak behar.

J.M. Agirre ari da gáin lokailuak zein joan aurré perpausak afin gidatu gaiaren garapena. Eta arrazoi guztia du. Beste kontu bat da ze, dioen guztia, orobat aplikatu ahal da ki sintagma postposizionalak zeinen barruan egon litezke perpausak zeinen barruan egon litezke berriro ere sintagma postposizonalak... Esan nahi baita:

X egin genuenean = noiz egin (genuen) X

X egin genuen egunari buruz = burúz eguna noiz egin (genuen) X

X egin genuen egunari buruzko liburua  = liburua burúz eguna noiz egin (genuen) X

X egin genuen egunari buruzko liburua egin genuenean  = noiz egin genuen liburua burúz eguna noiz egin (genuen) X

Eta, jakina, "noiz...", edo "burúz..." horiek ez dira baizik baliabide funtzional batzuk (nola "non...", edo "baizik...") zein derivatzen baitira bitartéz mekanismo sintaktikoak zein diren guztiz propialak ti euskara, eta zein diren, gaur eta hemen, ezinbestekoak ki progresibizatu, arindu eta ireki komunikazioa on erabiltzaileak e-hizkuntza e-Axular. [301] [>>>]