asteartea, urtarrila 29, 2019

Perpaus konsekutiboak: "zenbaitetan, 'non/ezen' bera bakarrik ere" [EGLU]

Hala nola sarrera honetan genioen ze existitzen dira adibide literarioak non "zein" erlatiboek ez dakartén "-(e)n" edo "bait-":
Hay ambas formas en el catecismo alto-navarro de Añibarro y en el catecismo de Ulzama (22 -(e)n, 22 bait; tiene además ejs. sin marca alguna, v. infra). Lardizabal y Beovide lo emplean siempre sin marca alguna de subordinación. En Añibarro, CatB, Iturriaga, Arana (SIgn 76 sin marca; SIgn 36 con -n), Legaz y Zubiri (82 con -n, 79 sin marca) hay ejs. con y sin marca de subordinación. [OEH]
eta antzera nola beste sarrera honetan komentatzen genuen ze perpaus konpletiboetan ere existitzen da zirrikitu literario bat nondik zabáldu aukera ki ez erábili "-(e)la":
Nik esan ta zuk jakin / biazu ezikan, / lau andregai dakazkit / artu nai ezikan. Bil 75. (OEH)   
orain nabarmendu nahi genuke ze, perpaus konsekutiboetan ere ("hain...ze..."), orobat existitzen da aukera ki erábili "non", "ze" edo "zein eta" bakarrik, esan nahi baita erabiltzeké "-n" edo "bait-" marka subordinatzaileak (jakina, baita existitzen da aukera ki ez erábili nexu konjuntiborik). Honela mintzo da Euskaltzaindia an bere gramatika noiz ari dén burúz perpaus konsekutiboak:
Perpaus txertatuko adizkiak BAIT- edo -eN markak ditu normalean. [...] Hala ere, sarritan perpaus kontsekutiboak ez du inolako markatik eramaten. [...] Dena den, kontu hau ez da berria, kausazko perpausetan ere gauza bera gertatzen baita: batzuetan non/ezen... BAIT- / -eN aurkituko dugu, baina baita, zenbaitetan, non/ezen bera bakarrik ere. [EGLU V:449-450]
Horrá beste aukera bat zein ez genuken ahaztu behar, hala nola beste argudio bat ki zabáldu aukerako erabilera hori an perpaus subordinatu guztiak. [435] [>>>]

Etiketak: ,