asteartea, urtarrila 29, 2019

Perpaus konsekutiboak: "zenbaitetan, 'non/ezen' bera bakarrik ere" [EGLU]

Hala nola sarrera honetan genioen ze existitzen dira adibide literarioak non "zein" erlatiboek ez dakarte "-(e)n" edo "bait-":
Hay ambas formas en el catecismo alto-navarro de Añibarro y en el catecismo de Ulzama (22 -(e)n, 22 bait; tiene además ejs. sin marca alguna, v. infra). Lardizabal y Beovide lo emplean siempre sin marca alguna de subordinación. En Añibarro, CatB, Iturriaga, Arana (SIgn 76 sin marca; SIgn 36 con -n), Legaz y Zubiri (82 con -n, 79 sin marca) hay ejs. con y sin marca de subordinación. [OEH]
eta antzera nola beste sarrera honetan komentatzen genuen ze perpaus konpletiboetan ere existitzen da zirrikitu literario bat nondik zabaldu aukera ki ez erabili "-(e)la":
Nik esan ta zuk jakin / biazu ezikan, / lau andregai dakazkit / artu nai ezikan. Bil 75. (OEH)   
orain nabarmendu nahi dugu ze, perpaus konsekutiboetan ere ("hain...ze..."), existitzen da aukera ki erabili "non", "ze" edo "zein eta" eurak bakarrik, esan nahi baita erabiltzeké "-n" edo "bait-" marka subordinatzaileak (jakina, orobat existitzen da aukera ki ez erabili nexu konjuntiborik). Honela dio Euskaltzaindiak an bere gramatika noiz mintzo buruz perpaus konsekutiboak:
Perpaus txertatuko adizkiak BAIT- edo -eN markak ditu normalean. [...] Hala ere, sarritan perpaus kontsekutiboak ez du inolako markatik eramaten. [...] Dena den, kontu hau ez da berria, kausazko perpausetan ere gauza bera gertatzen baita: batzuetan non/ezen... BAIT- / -eN aurkituko dugu, baina baita, zenbaitetan, non/ezen bera bakarrik ere. [EGLU V:449-450]
Horra beste aukera bat zein ez genuken ahaztu behar, hala nola beste argudio bat afin zabaldu aukerako erabilera hori ki beste edozein mota e-perpaus subordinatu. []

Etiketak: