asteazkena, abuztua 25, 2021

Fernández eta Ortiz de Urbina (2007): ... subjektu-predikatu oinarrizko hurrenkera ...

Genioén atzo ze ...

... evoluzio sintaktikoa aztertzean, enfokea izan beharko litzake nagusiki diskursiboa, gehiago zein sintaktikoa (nahiz kategoria sintaktikoak ere oso lagungarriak izaten diren afin aurkitu erlazio estatistiko oso interesgarriak, hala nola ze sujetuak, tipikoki thematikoak, kokatu ohi dira an hasiera e esaldiak, non gramatikalizatu ohi diren). Baina gauza da ze orohar bilatzen ari dirá aukera diskursibo potente-eraginkorrak zein ondo moldatzen diren kin egoera komunikatibo exigenteak. Eta hor, diogunez, hurbilketa izan beharko litzaké nagusiki diskursiboa, zein oinarritzen den an kontzeptuak nola informazio thematikoagoa (referentzialagoa, abiapuntua), edo informazio rhematikoagoa (berriagoa, helburua) an kontextu potentzialki ondo konplexuak (kontextu diskursiboan, adibidez, sujetu thematikoa konsidera daiteké buru diskursiboa e predikatu rhematikoagoa: ikus "Gure helburu funtzionaletarako, sujetua konsidera daiteke buru diskursiboa e esaldia (zeinen osagarri diskursiboa dén predikatua)").

Burutasun diskursiboa guztiz lotua dago kin koherentzia diskursiboa: ezin izanen dugu hasi koherenteki uztartzén jasotako informazioa an gure entendimendua artio ezagutu zértaz ari den informazio hori, zéin den referentzia zeintaz predikatzen dén zerbait, zéri referitzen zaion informazio hori. Eta aproximazio sintaktikorik onena ki thema dá sujetua. Sujetua (tipikoki thematikoa) askotan izan daiteke eliptikoa edo ondo kontextuala eta gehienetan aski laburra, baina baldintza orokorretan, izan daiteke konplexuagoa ere, eta jakin behar dugu zéin den predikatuaren mintzagaia afin asignatu predikatu horren informazioa ki zerbait. Nola genioén hemen, bilatu behar zaio predikatua ki sujetua, ordezta sujetua ki predikatua nola an kontakizun generatiboa:

Beraz, kontakizun generatibo horretan izanen genuke (zér-eta) printzipio bat ziúrtatuz ze:

"Noski, [printzipio] horrek predikatu baterako mintzagaia bilatu behar dela dio." [Fernández eta Ortiz de Urbina, 2007:220]

Ikuspuntu komunikatibo-diskursibotik, ordea (esan nahi baita logika komunikatibo-diskursibotik), alderantziz egin beharko da, alegia: bilatu beharko zaio predikatu bat ki gure mintzagaia, zein izanen den abiapuntu diskursiboa, izan ere predikatu bat ondo sortzeko (edota ondo jasotzeko) jakin behar dugu zértaz mintzo garen, zértaz sortzen dugun gure predikatua, zértaz sortu nahi dugun gure predikatua, kin intentzio komunikatibo bat, zein joango den islatzen an gure arian-ariko aukera diskursiboak. Eta justuki horixe islatzen da an "oinarrizko hurrenkera" hori zein gure bi autoreak aipatzen zuten atzo: 

Edonola ere, inportantea iruditzen zaigu nabarmentzea ze autoreak aipatzen duté...

... subjektu-predikatu oinarrizko hurrenkera ... [Fernández eta Ortiz de Urbina, 2007:243]

zein nolabait modelatzen duté jarriz sujetu-mintzagaia an espezifikatzailea e inflexioa, hau da beti ere ezkerrerago zein predikatu-iruzkina, ... [Atzoko sarrera]

Jakina, hori da "oinarrizko hurrenkera" informatiboa, koherentea, potentea, ... zein den komunikatiboki efektiboena azpi baldintza orokorrak.

Bai, eta sujetua kanonikoki kokátuz an hasiera e esaldia (esaldia ezbada kanonikoa, nabaritu beharko litzake intonatiboki edo kontextualki), hasieratik prest egonen gara ki jaso predikatua an baldintza komunikatiborik onenak, sórtuz ... subjektu-predikatu oinarrizko hurrenkera ... [Fernández eta Ortiz de Urbina, 2007:243] non sujetua litzaké buru diskursiboa e predikatua. Koherenteki. []