larunbata, iraila 11, 2021

Irekitasuna = Expansibitate koherentea (halako expansibitatea bái dela askea)

Sujetuaren posizioa inportantea da, zeren sujetua oso thematiko-referentziala izanki, eskertzen da bere posizio aurreratua (tipikoki an hasiera e esaldia) afin ezágut daigun zértaz jasotzen ari garen informazioa lehenda jasó informazio hori (zénbat eta akontextualagoa eta konplexuagoa izan informazio berria, hainbat inportanteagoa da a kokapena e sujetua an posizio aurreratu hori). 

Bestalde, azpimarratu behar da ze sujetuan ez da egoten informazio berria (hóri zein intentzionalki konsideraten dugún berria), halan-ze sujetua ez da izaten luzea, eta behin hasieran kokatua, ez da izaten arazo berezirik ki interpretatu hango informazio thematiko-referentzial-ezberri hori. Esan nahi baita ze sujetu barneko estruktura ez da, ezta urrundik ere, hain inportantea komunikatiboki nola dén a estruktura sintaktiko-diskursiboa e predikatua non normalki biltzen diren mezuko xehetasun ezezagunak eta are sorpresiboak zein ez genituzken batere ondo interpretatuko (informatiboki eta expresiboki) baldin ez balira kokatuko an ordena egokia, zein dén orohar ordena koherentea, bai sintaktikoki bai interpretatiboki eta bai expresiboki

Gure arazoa, zein baita arazo komunikatiboa, dá sortzen an predikatua, zeintan zentratu beharko ginake bereziki: gure arazoa izaten da nóla eman informazio potentzialki konplexua (informatibo-expresiboki) an modu abantailatsua gana entzulea, halan-ze mezuak bete dagien bere azken helburua, zein ez den baizik bere intentzio komunikatiboa. Esan nahi baita ze gure azterketa honetan fundamentala da a ordena barné predikatua afin jaso daigun xehetasun informatibo eta expresibo horiek ahalik-eta egokien.

Hori guztia diogu zeren azpimarratu nahi genuke a inportantzia e irekitasun sintaktiko-diskursiboa noiz explíkatzen komunikazio efektiboa. Finean, irekitasun hori ez da baizik Duanmu-ren expansibitatea egin ahal izatea an modu koherentea (berdin nola diskursiboki hobe izaten dén sujetua lehenda predikatua, arrazoi beragatik hobe izaten da kokatzea aditza [predikatuaren buru sintaktikoa] lehenda bere osagarri potentzialki luze eta ondo xehea kin detaileak zein ez liraken ondo interpretatuko bage ordena koherente hori). Hortaz, gogora gaitezen kin ondoko hitzak zein jasotzen genizkion atzo ki Dunamu (2007):

The syntactic head is a unit at the word (or morpheme) level, which cannot be expanded. Regardless of how many choices there are, the number is limited. In contrast, the syntactic non-head is a unit at the phrase level, which can be expanded freely, and its number of choices is in principle unlimited.  [Duanmu, 2007]

Baina, ikuspuntu diskursibotik, nóla expandituko dugu a informazioa respektu buru bat zein oraindik ez dugun ezagutzen? Halako expansio sintaktikoa (ezkerrerakoa) ez litzake expansio diskursiboa, esan nahi baita ze, diskursiboki zerbait expanditzeko, zerbait hori izan behar da koherentea, izan behar du zentzu oso bat zein gero expanditzen den bidéz beste xehetasun batzuk zein gaineratzen diren ki aurreko diskursoa. Baina, xehetasun rhematikoenak aurretik emanda, ezkerrerako expansio sintaktiko hori ezin liteke konsideratu expansio diskursiboa, zeren ez gaude ezer expanditzen, baizik-ze itxaron behar dugu harik jasó burua ki emán, lehenengo aldiz, zentzua ki aurreko diskursoa.

Hortaz, irekitasuna litzaké berdin nola expansibitate koherentea, eta halako expansibitatea bái dela askea, hori bái ... 

... can be expanded freely, ...

zeren askeki gaineratu ahalko dirá xehetasun gehiago ki gure aurreko diskurso koherentea. Estruktura irekia (progresiboa, koherentea) bái da askea, askea diskursiboki, askea komunikatiboki. []