larunbata, ekaina 25, 2022

Dryer-en 1980ko aipuan agertzen zaigu autore ezagun bat, Russell Tomlin, nok, dakigunez, sei urte geroago, 1986 urtean, aurkeztuko zuén bere mugarrizko liburu titulatuá "Basic Word Orders. Functional Principles"

Aurreko sarreretan irakurri dugu nóla Dryer-ek (1980) aurkezten zuén Ojibwa hizkuntza nola evidentzia aurká universalitatea e tendentzia ki kokatu informazio berria geroago ze informazio zaharra an sintaxiak zehar mundua:

Furthermore, Creider (1975) and Tomlin and Rhodes (1979) present evidence that the tendency for new information to occur late in sentences may not be universal. Tomlin and Rhodes argue that the opposite tendency exists in Ojibwa. [Dryer, 1980:175]

zeintaz, atzo genioen ze ordena hori ez da gertatu behar an hizkuntza guztietako esaldi guztiak, ezta an hizkuntza guztietako estadio guztietan ere, zeren existitu daitezke kontextu eta baldintza komunikatibo bereziak (adibidez, oso kontextualak an hasierako estadio evolutibo bat) non beste printzipio batzuk nagusi litezken. Hala ere, baldintza eta behar komunikatiboak orokorrago egitean, goragoko tendentzia hori joanen da erakusten bere indar gerota handiagoa, eta ondobidean joango da nagusitzen printzipio hori an ordena kanonikoa e sintaxiak (edo saiatuko da bederen). Hortaz ...

... ondo zehaztu nahiko genuke ze ari gara mintzatzen gain tendentzia bat, tendentzia komunikatibo orokor bat, zeinen indarra doan handitzen (eta ondobidean nagusitzen) noiz behar linguistikoak handitzen diren, eta zeinen demostrabilitatea ez da kruzialki dependitzen ti kasu partikular zirkunstantzialak, zein, esana dugunez, linguistikan askotan (ia beti) gertatzen diren, justuki azpi baldintza partikular-zirkunstantzialak.

Mintzatuko gara gehiago buruz Ojibwa, baina gaur soilik ohartarazi nahi genuke ze Dryer-en 1980ko aipuan agertzen zaigu autore ezagun bat, Russell Tomlin, nok, dakigunez, sei urte geroago, 1986 urtean, aurkeztuko zuén bere mugarrizko liburu titulatuá "Basic Word Orders. Functional Principles", zein behin baino gehiagotan aipatu dugu zehar orri hauek. Horietarik gaur nabarmendu nahi genuke adibidez ondorengo sarrera hau non Tomlin-ek aurkezten zuén bere teoriaren izaera funtzionala:

nondik:

Hau da: finean, prozesamendu-kontuak izanen lirake azken responsableak e desoreka nabarmen hori arten ordena diferenteak zehar mundua.

hala nola ere beste sarrera hau non mintzo ginen gain Tomlin-en lehenengo printzipio funtzionala, guztiz pertinentea an diskusioa zeintan ari garen "The Theme First Principle":

nondik:

Tomlin-en lehenengo printzipio funtzionala dá "The Theme First Principle", zeintaz mintzo da honela ("Basic word order", 1986:4):

Beraz, printzipio honek esango liguke ze diskursoan tipikoki emanen da aurrena informazio referentzial aukeratua eta geroago informazioaren muina. Izan ere, marko referentzial egoki hori eraman behar izaten dá ki entendimendua e entzule-irakurlea (entendimendua, memoria, atentzioa ...) afin mezu-hartzaileak abantailatsuki ulertu ahal dezán mezua. Horrexegatik, logikoki, thema diskursiboa kokatzen da lehenda parte rhematikoa.

[OHARRA: Halaber mintzo ginen gain Tomlin-en hirugarren printzipio funtzionala an sarrera hau]

Bai, hor daukagu Tomlin, zein bihurtuko zén ezinbesteko referentzia an literatura funtzionalista gain hitz-ordenak.

1 Comments:

Blogger Bittor said...

Nago alderantziz ote den: The First Theme Principle (esaldian bi Predikazio / Intonazio Unitate dagoen orduko)... Bestela ez baitago 'TEMA' definitzerik (eta begira egin direla saiakerak azken ehun urtean...).

larunbata, ekaina 25, 2022 10:55:00 AM  

Argitaratu iruzkina

<< Home