asteartea, ekaina 28, 2022

Van Gompel (2013): "... language comprehenders interpret sentences word-by-word rather than delaying their interpretation until the end"

Jarraitzen zenuen herenegun, Bittor, esánez:

Baina orain beste kontu bati heldu nahi diot INFORMAZIO TEMATIKOA diozunean eta parentesi artean ZAHARRA. Batetik INFORMAZIOA bakarrik esaldi osoak ematen duelarik, eta ez honen atalek, zein ez diren ENTITATE izendapenak baino funtzio batean edo bestean, beraz ez dago INFORMAZIO TEMATIKOA eta INFORMAZIO ERREMATIKOA, baizik eta esaldi atal batzuk TEMATIKOAK edo ERREMATIKOAK izan litezkeenak (eta ez nola definitzen ditugun orduan TEMA edo ERREMA). [Bittor Hidalgo]

edo (ikus sarrera hau eta atzokoa):

1. ‘informazio berria’ diozu: Esaldia da, osotasunean, INFORMAZIOA ematen duena, PREDIKAZIOA. Eta informazio hori ez da berria, ez zaharra., ez. ESALDI ZATIEK ez dute informazio ematen, esaldiaren / informazioaren zatiak AIPATZEN baino. [Bittor Hidalgo]

zeintaz atzo (eta baita hemen ere) esaten genuen:

Baina, argi dago ze prozesamendu informatiboa garatzen da gradualki, on-line, arian-arian, potentzialki ia hitzetik hitzera, baldin ... (eta hemen dago koxka) ahal bada (ezin bada, bai, gorde beharko dira elementu informatiboak an lan-memoria harik aurkitú uztardura egokia, eráginez prozesamendu-kostu esanguratsuak hasieratik, eta gálduz efektibitatea).

Gauza da ze arian-ariko diskurso sintaktikoki koherentea doa erakusten nón integratu (eta interpretatu) (ia) hitz bakoitza. Horrela, (ia) hitz bakoitza izan ahal da informazio-unitate prozesagarri, (ia) hitz bakoitza bihur daiteke unitate intonatibo koherente

Esan nahi baita ze gure entendimenduak integratzen du edozer-ere zein uztartu ahal duen ziurtasunez: bai intonazio-unitateak noiz diren uztargarriak, baina baita beste edozein informazio unitate uztargarri, eta ezin badu, gorde beharko du informazio hori an lan-memoria espezifiko eta kostutsu bat harik-eta aurkitu informazio horren uztarketa segurua. Prozesamenduan gakoa dá uztargarritasun segurua.

Hortaz, ikus daigun ondorengo aipua ti liburu supervisatua ga Van Gompel (2013) titúlatzen "Sentence Processing", zeinen aurkezpenean, orobat titulatuá "Sentence processing", Van Gompel-ek dio (2013:1):

However, in the early seventies, it was realised that the transformational rules formu­lated by theoretical linguists did not account for processing difficulty during sentence processing (e.g., Fodor, Bever, & Garrett, 1974). Furthermore, because these rules could not be applied until the end of the sentence, they were incompatible with experimental evidence for incrementality, that is, for the most part, language comprehenders interpret sentences word-by-word rather than delaying their interpretation until the end (Just & Carpenter, 1980; Marslen­Wilson, 1973, 1975). [Gompel, 2013:1]
Informazio-jarioa hasten da an lehen hitza eta amaitzen da an atzena, eta gure entendimendua lehen hitzetik jartzen da lanean afin saiatu uztartzen eta interpretatzen zér esaten ari den. Beste kontu bat da ea informazio hori ziurtasunez uztartu eta interpretatu ahal den: hór dago prozesamenduaren koxka.

1 Comments:

Blogger Bittor said...

Ados, noski, esaten duzunarekin, eta are atzo zenionarekin oro har. Nahiz hitzen gainetik zinez uste dudan intonazio unitateak direla aho-entzunezkoan benetako prozesamendu unitate hierakizatuak (bere gailur eta gailur aurre eta ondorenarekin), horregatik intonazio unitateen (predikazio unitate / prozesmendu unitateen) nire aipamena.

Bestelakoan nire aipamena ESALDI OSOAK direla INFORMAZIO EMALEAK (ez noski lehen prozesamendu unitateak) beste eztabaida batera zihoan bideratua, ESALDIA faltsuki zatikatu nahi izaten denean 'informazio ezaguneko' parte batean eta 'informazio ezezaguneo' beste parte batean. Esaldia bai zatitzen da intonazio (predikazio) unitatetan eta batzuek ezinbestez dira 'mintzagai', ezin esaldia amaitutzat emana bertan, eta beste zatiak 'predikazio gune / osatze' gisa, baian atal horietako bakoitza ere ez bide da 'informazio', baizik eta esaldiak ematen duen informazio bakarra osatzeko zati 'errealitate izendapenekoak' edo. Ez dakit ulertu ahal zaidan...

Baina ados zuk diozunarekin azken bi emanetan.

Ondo segi

Bittor

asteartea, ekaina 28, 2022 4:49:00 PM  

Argitaratu iruzkina

<< Home