osteguna, maiatza 18, 2023

Akaso hasiko zen erabiltzen 2. personako ez-alokutiboa an 3. persona ere ("ak sittuen") arrén ezberdindu 3. personako ez-alokutibo regularra ("ak ittuen") ti 2. personako alokutibo regularra ere, formalki berdina

Galdetzen genuén atzo:

Baina, zéin izanen zen, adibidez, 3. persona singular regularra? Ba, justuki hau:

  • hak * - e - i - tue - n > eituen > ituen

non soilik falta zaigún gehitzea bustidurá (palatalizazioá) zein "i-" soinuak hizkera horretan eragiten duén gain ondorengo "-t-" soinua (zein bilakatzen dén "-tt-") arrén eta izan daigún gure 3. personako forma regularra:

  •  hak * - e - i - tue - n > eituen > ituen > ittuen

eta bide beretik doa 2. persona regularra:

  • zuk *z - e - i - tue - n > zeituen > seituen > situen > sittuen
Goiko paradigma realean, ordea, 2. personako "sittuen" hedatu da ki 3. persona ere, baina zergátik? zéin izan zitekén arrazoia zergatik gertatu zén ordezkapen hori an textuinguru konkretu hori?

Hortaz, zergátik ez da mantendu "ak ittuen" regularra? Ezin esan seguru, baina akaso hizkera alokutiboak izan leikén zerikusirik: gauza da ze 3. personako forma ez-alokutiboa ("ak ittuen") bát zetorren kin 2. personako alokutibo bat:

  • "ak ittuen (ez-alokutiboa) = "ik ittuen" (alokutiboa)

eta orduan akaso hasiko zen erabiltzen 2. personako ez-alokutiboa an 3. persona ere ("ak sittuen") arrén ezberdindu 3. personako ez-alokutibo regularra ("ak ittuen") ti 2. personako alokutibo regularra ere, formalki berdina:

  • "ak sittuen (ez-alokutiboa) = "suk sittuen" (ez-alokutiboa)

nahiz egia den ze horrela sortzen dá anbiguetate eratorri bat arten 2. eta 3. persona ez-alokutiboak,

  • suk/ak sittuen

 zein, momentuz bederen, ez den ebatzi:

Izan zitekén.

1 Comments:

Blogger Josu Lavin said...

Bai, ceuc gura doçun modura!
Baina ez da!

osteguna, maiatza 18, 2023 12:47:00 PM  

Argitaratu iruzkina

<< Home