asteazkena, maiatza 17, 2023

Baina, zéin izanen zen, adibidez, 3. persona singular regularra?

Genioen atzo ze ...
..., nabari dugu [an lehenaldia on Leintz-Gatzagako laguntzaile transitiboa] ze 2. personetako forma regularrak orain aurkitzen dirá an 3. personak ere, irregularki. Kasu honetan gainera lau forma horiek berdin amaitu dira ("sittuen"):

esan nahi baita ze 2. personetako "zu = "z-" formak hedatu dira ki 3. personak ere (printzipioz "∅-"), gure ikuspegitik oso interesgarriki erakutsiz joera bat.

Baina, zéin izanen zen, adibidez, 3. persona singular regularra? Ba, justuki hau:

  • hak * - e - i - tue - n > eituen > ituen

non soilik falta zaigún gehitzea bustidurá (palatalizazioá) zein "i-" soinuak hizkera horretan eragiten duén gain ondorengo "-t-" soinua (zein bilakatzen dén "-tt-") arrén eta izan daigún gure 3. personako forma regularra:

  •  hak * - e - i - tue - n > eituen > ituen > ittuen

eta bide beretik doa 2. persona regularra:

  • zuk *z - e - i - tue - n > zeituen > seituen > situen > sittuen
Goiko paradigma realean, ordea, 2. personako "sittuen" hedatu da ki 3. persona ere, baina zergátik? zéin izan zitekén arrazoia zergatik gertatu zén ordezkapen hori an textuinguru konkretu hori?