Oraingo eredua (basikoki, Juan Garzia-ren eredua) dá ondo zurrunagoa zein Altube-rena (referitzen gara ki Altube-ren eredu reala, bere hitzetan oinarritua)

 Genioen atzo:

Edonola ere, azpimarratu behar dugu ze Altube-ren teoria sintaktikoak (referitzen gara ki "Erderismos" 1929) ez du inoiz proposatu ze aditza kokatu behar dá an esaldi-bukaera (alde horretatik deigarriak izan ahal dirá goragoko aditz aurreratuak),...

eta nola orriotan gustatzen zaigún justifikatzea edozer zein esaten dugun, gogora ekarri nahi dugú gure:

• [1548] Altube-k ez zuen esan ze esaldia bukatu behar zen kin aditza: "Los miembros de oración no inquiridos pueden colocarse antes del inquirido, o después del verbo, o distribuídos en ambos sitios; ..." (Altube, 1929, 14) 

non genioén:

Altube-k behin baino gehiagotan gogoratuko digu bere derrigorrezko arau bakar hori, adibidez, hemen:

La regla establecida en este Capítulo (la única obligatoria en euskera en cuanto al orden que deben seguir los miembros en la oración) nos fuerza solamente, como se ba repetido, a colocar el miembro nominal inquirido, inmediatamente antes del verbo;... [Altube, 1929:18]

Bai, 

... nos fuerza solamente, como se ha repetido, a colocar el miembro nominal inquirido, inmediatamente antes del verbo;... [Altube, 1929:18]

dá ...

... la única [regla] obligatoria en euskera en cuanto al orden que deben seguir los elementos en la oración... [Altube, 1929:18]

Kitto, bukatu dira derrigorrezko arauak. Altube-renean.

Aitzitik, Juan Garziak bai kokatzen dú aditza sistematikoki an bukaera on esaldi neutroak. 

Eta hori gutxi balitz, Altube-ren esaldi neutroetan  ordena nahiko askea litzake (Altube-k deitzen dié absolutiboak, alegia halakoak non ez dagoen sintagma-galdegai bat argiki nabaria, baizik bat baino gehiago edo esaldi osoa). Ikus jarraian nolákoak izan ahal diren Altube-ren esaldi absolutiboak:

• [2425] Altube (1929) deskribatzen ari dá foku zabal bat, zeinen informazio berria izan ahal dén esaldi osoa, predikatua edo objetua]):

Atzoko sarrera amaitzen genuén gogorátuz sarrera hau:

• Oso interesgarriki, Altube-k ezberdintzen dú arten esaldi opositiboak eta absolutiboak, non esaldi absolutiboek izanen lituzketé foku absolutiboak (gure interpretazioan, neutroak, informatiboak) 

zeinen bukaeran genioén:

Esan nahi baita ze, alde batetik, egonen liraké esaldi batzuk, esaldi opositiboak, non agertzen dén osagai ondo markatu bat, zeintan zentratzen dén interlokutoreen atentzioa; eta beste alde batetik, egonen liraké beste esaldi batzuk zein ez diren opositiboak, baizik absolutiboak, non ez den erakusten oposizio berezirik, baizik soilki baieztapen informatibo bat zeintan:

... al contrario, no se destaca tanto el inquirido: puede adquirir igual importancia cualquier otro miembro, o extenderse el interés de la expresión por igual al juicio íntegro, a todos los componentes de la oración. [Altube, 1929:38]

Hor, gure aburu apalean, Altube mintzo da gain azentu neutroa, zein ez den bereziki markatua, baizik soilik informatiboa, eta non expresioaren interesa heda liteke ki esaldiko elementu guztiak. Esaldi horiek modu ezberdinetan ordena litezke, eta aukera horien artean izanen genuké SVO-rena ere, zein dén denetan neutroena.

Gure  ikuspegitik, Altube-ren azken aipu horretan deskribatzen ari dá foku zabal bat, zeinen hedadura rhematikoa izan ahal dén aldakorra aráuz kontextua:

• objetu mailako foku neutroa: non no se destaca tanto el inquirido, justuki zeren dén azentu neutroa, ez-markatua.

• predikatu mailako foku neutroa: non puede adquirir igual importancia cualquier otro miembro, adibidez informazio berria (rhematikoa) izan ahal dirá aditza eta bere osagarriak, edo bestela esanda, predikatua.
  

• esaldi osoko foku neutroa: zeren ahal dá extenderse el interés de la expresión por igual al juicio íntegro, a todos los componentes de la oración, halan-ze esaldi osoa bihurtuko litzaké informazio berria, rhematikoa.

Eta ikus orain zér dioen Altube-k burúz ordena on esaldi absolutiboak, an gure:

[1553] Altube (1929): "Las frases de ese género (las absolutivas ...) debieran permitir cierta mayor libertad que las opositivas en la ordenación de sus términos; ..."]):

Komentatu dugu an azken sarrerak nóla Altubek ezberdintzen duén arten esaldi absolutiboak (azentu ez-bereziki-markatua, neutroa) eta esaldi opositiboak (azentu bereziki markatua), eta ondorengo sarreretan komentatu nahi genuke xehetasun gehiago gain Altube-ren desberdintasun hori eta bere maiztasuna. Sarrera honetan, ordea, soilik nahi genuke argitu nóla Altube-k erizten duen ze esaldi absolutiboek onartu beharko luketé askatasun sintaktiko gehiago zein esaldi opositiboak:

Las frases de ese género (las absolutivas, o sea las compuestas de miernbros de carácter absolulivo) debieran permitir cierta mayor libertad que las opositivas en la ordenación de sus términos; ... [Altube, 1929:83]

Beste terminu batzuetan, Altube-k dio ze (bere) esaldi neutroak izan beharko liraké sintaktikoki askeagoak zein (bere) markatuak. Justuki alderantziz-ze Juan Garzia-k, zeinen esaldi neutroak izanen dirén sintaktikoki are zurrunagoak zein (bere) esaldi markatuak (kontuan har bedi gainera ze markatuak dirá berdin zurrunak an ereduak on Altube eta Garzia). Ikus "Juan Garzia-k, aldiz, bái esaten du ze esaldi neutroak amaitu behar dira kin aditza (esaldi neutroak adibidez textu formaletan izan beharko liraké gehien-gehienak)".

Eta gauza da ze ordena askeago horren barruan kabitzen dirá aditz aurreratuak eta SVO ordena (adibidez an esaldiak kin predikatu osoa rhematikoa, nola dén aski normala). [2640] [>>>]