igandea, abendua 20, 2020

A misterioa e konklusioa

Ari gara gaur buruz Erdoziaren experimentuá non lau hitz-ordena konparatzen dirén elkarrekin (SOV, OSV, SVO, OVS), hola lórtuz launakako datuak an ulermen-erroreak, reakzio denborak eta irakurketa-denbora totalak hala nola ere an irakurketa-denbora partzialak (ikus sarrera hau edo hau). Datu horietan báda ordena bat ze-ditún ateratzen emaitza txarragoak ze beste hirurok (OSV), eta beste ordena bat ze-ditún ateratzen emaitza hobeagoak ze beste hirurok (SVO), emánez ondorengo rankina (ikus hemen)

SVO < SOV OVS < OSV
[araúz datuak]

Gauza da ze, nolabait esan, OSV dá gehiago aldentzen respektu SOV eta OVS (esanguratsuak dirá bere kontrako diferentziak an errore-portzentajeak, reakzio denborak eta irakurketa-denbora osoak respektu beste hiru ordenak) ezenezta SVO respektu OVS eta SOV (hor esanguratsuak dirá bere aldeko diferentziak an erroreak respektu beste hiru ordenak, eta an reakzio-denborak eta irakurketa-denbora osoak respektu OSV (eta beste experimentu batean báda gainera diferentzia esanguratsua an reakzio-denborak respektu OVS). SOV-k, ordea, soilik ditú aldeko diferentzia esanguratsuak respektu muturreko OSV ordena.

Eta orduan zér egiten du Erdoziak an bere tesia, zuzendua ganik Laka (hemen ere):

SOV eta OSV baldintzen ulermen ariketako emaitzek iradoki dezakete lehenengoa jatorrizko hitz hurrenkera dela. Aldiz, SVO eta OVS baldintzen artean, aurreko bi baldintzen artean baino emaitza esanguratsu gehiago lortzeak iradoki dezake bi baldintza hauek eratorriak direla. [Erdozia 2006:17]

Erdoziak erabiliko ditú ulermen-ariketako emaitzak soilik an konparazioa arten SOV eta muturreko OSV (hor agertzen dirá SOVren aldeko diferentzia esanguratsu bakarrak), bitarten eztún aipatzen SVO, zeinek ditun are diferentzia handiagoak respektu OSV, eta gainera, beste bi diferentzia esanguratsu gehiago respektu OVS eta SOV. Esan nahi baita ze hóri bera zein esan den buruz SOV, orobat esan leike respektu SVO, eta arrazoi askoz handiagoz, baina misteriotsuki ez da esaten.

Gero, beste alde batetik, Erdoziak hartuko ditú SVO eta OVS, zeintzuk dirén, esan dugunez, elkarren berdinagoak zein SOV respektu OSV, eta esanen digú goragoko (bigarren esaldi) hori:

Aldiz, SVO eta OVS baldintzen artean, aurreko bi baldintzen artean baino emaitza esanguratsu gehiago lortzeak iradoki dezake bi baldintza hauek eratorriak direla. [Erdozia 2006:17]

Ni oraindik nago nire buruari galdezka zér esan nahi ote dun horrek. Nola genioen hemen:

[OHARRA: Aipu horretan, ez da konprenitzen ez lehenengo esaldia, ezta bigarrena ere: ¿nola liteke SOV izatea abantalatsuena noiz ulermen-ariketa horretan SVO baita esanguratsuki abantailatsuagoa ze SOV? (gainera, SOV eta SVO konparatzean ez dago primming arazorik)] 
Nóla heldu leike ki konklusio misteriotsu hori? Hori ez da zientifikoa, dá eskandalu bat. []

Etiketak: