Datuek jotzen duté argiki aurká Lakaren teoria chomskyarra

 Genioén atzo ze:

Teoria horren [Lakaren teoria chomskyar estandarraren] arabera presta geinke ondorengo rankina respektu ordena horien konplexitate sintaktikoa eta kostu konputazionala:

SOV < OSV < SVO ≈ OVS
[araúz Lakaren teoria]

non SOV izanen litzaké gutxien konplexua, eta gutxien kostutsua konputazionalki, eta SVO egonen litzaké arten konplexuenak eta beraz kostutsuenak, kin-eta OVS. Jakina, datuek aldeztu beharko lukete ordena hori. Aldezten dute?

Eta erantzuna dá ezetz. Ezta urruti-urrutitik ere. Areago datuek jotzen dute argiki aurká Lakaren teoria chomskyar ortodoxoa. Izan ere, Lakak zioskun ze (aparte útziz experimentu elektrofisiologikoak, zeinen interpretazioa ez den batere argia):

Orainarteko emaitzek erakusten digute, euskaraz SOV eta OSV hurrenkeren erkaketan, lehena nabarmenki azkarrago irakurtzen dutela hiztunek, huts gutxiago egiten dituztela hurrenkera hori ulertzean OSV hurrenkera ulertzean baino, ... [Laka, 2018:17]

noiz aipatzen ari da artikulu bat (Erdozia 2006b: alegia, "Euskarazko hitz hurrenkera desberdinak prozesatzen" an liburuá "Andolin gogoan", 2006:291-306) non SVO-k ditún esanguratsuki huts gutxiago-ze beste edozein ordenak, eta non OSV dén argiki arazotsuena:

SVO < SOV ≈ OVS < OSV
[araúz datuak]

Ez, "orainarteko emaitzek erakusten digute" ze, mutur batean, SVO da kostu konputazional gutxien dituena (bitarten Lakaren esanetan SVO da gehien dituena, kin OVS), eta beste mutur batean, OSV da gehien dituena (Lakaren teorian OSV da bigarren gutxien dituena). Gainera, SVO-k erakutsiko lituzke errore gutxiago zein OVS ere, hala experimentu horretan nola an bigarren experimentu bat non, konpáratuz SVO eta OVS (bidéz diseinu bat askoz konplexuagoa ze noiz konparatzén SOV eta OSV), Lakak esango digu ze (an "Laka: norbaitek explikatuko al dit?"):

Lakak diosku an "SVO eta OVS hurrenkerak" honako hau:

"Nabarmentzekoa da ez dugula inolako prozesamendu-abantailarik aurkitu subjektua lehenengo duen hurrenkeraren kasuan (SVO)" [Laka an "SVO eta OVS hurrenkerak", 3. paragrafoa]

Baina ikusi ahal izan dugu nóla, SVO eta OVS konparatzean, báda prozesamendu-abantaila estatistikoki esanguratsua (edo nabarmena) alde SVO an prozesamendu-ariketa oinarrizkoena, zein baita: "ulermen-ariketa: akatsak" (an artikulua titulatzen "Euskarazko hitz hurrenkera desberdinak prozesatzen"). Ikus:

SVO eta OVSren artean (p<.05) [Erdozia, 12. or.]

[OHARRA: baldin p horren balioa bada txikiago 0.05, nola kasu horretan, orduan diferentzia hori estatistikoki esanguratsua da, hots nabaria (alde SVO)].

Izan ere, ulermen-ariketan:

• SVO da esanguratsuki eraginkorragoa (esanguratsuki akats gutxiago) ezi beste hiru ordena konparatuak (SOV, OVS eta OSV). 
• OVS eta SOV soilik dira esanguratsuki eraginkorragoak ze OSV; eta esan gabe doa,
• OSV ez da esanguratsuki eraginkorragoa ze beste ezein ordena.

SVO eta OVS ordenen arteko diferentzia esanguratsu hori alde SVO (zehaztu behar da ze experimentuan hala subjektu ergatiboak eta objektuak nola eurei dagokien aditz-morfologia díra agertzen an euren forma morfologikoki sinpleenak: singularrak) dá errepikatzen an bigarren experimentu bat zeinen emaitzak diren jasotzen an "Processing Derived Word Orders in Basque" edo an "Processing verb medial word orders in a verb final language". Ikus:

Sak-V-Oa sentences [subjektu ergativoak eta objektuak singularrean daude: "Gizonak ikusi du emakumea"] generated fewer errors than any other condition [adibidez: "Emakumea ikusi du gizonak"] (Sak-V-Oa vs. Oa-V-Sak T (23) = -3.093 P < 0.006; Sak-V-Oa vs. Sek-V-Oak T (23) = -2.547 P < 0.02; Sak-V-Oa vs. Oak-V-Sek T (23) = -2.145 P < 0.05). ("Processing Derived Word Orders in Basque", 16 or.)

edo:

For the analysis of the amount of errors in the comprehension task, SVO and OVS conditions showed a statistical difference [alde SVO!!!!!] when the constituents of the sentences were singular [hots,  "Gizonak ikusi du emakumea" da gertatu esanguratsuki efektivoagoa ezi "Emakumea ikusi du gizonak" ] (SSING-V-OSING vs. OSING-V-SSING t(23) = 3.1, p = 0.005). ("Processing verb medial word orders in a verb final language", 16 or.)

Baina, nóla liteke esatea ze "nabarmentzekoa da ez dugula inolako prozesamendu-abantailarik aurkitu subjektua lehenengo duen hurrenkeraren kasuan (SVO) [respektu OVS]" [Laka an "SVO eta OVS hurrenkerak", 3. paragrafoa]?

Norbaitek explikatuko al dit?

Baina, egia esan, nóri axola zaio eskandalu zientifiko eta sozial hau? [⇶]