Zeren, kontua balitz prediktabilitatea, kontua balitz aurríkustea zeozer an bukaera... "... the subject often expresses the topic which is by itself the most predictable unit in a sentence independent of the position it is placed in." (Hoeks, 2016)

Post honetan genioén:

Irakurtzen genuen hemen nóla Hoeks (an bere "From SOV towards SVO", 2016) zígun ematen ondorengo aipua ganik Ferrer-i-Cancho (2014), non azken autore hori saiatzen zen azáltzen zergatia on ordena aditz-lehenak eta aditz-azkenak an terminuak on prediktabilitate erlatiboa on bere osagai ezberdinak (sujetua, aditza edo objetua):

"Verb initial orders suggest a strategy of maximizing the predictability of the subject and the object; verb final orders suggest a strategy of maximizing the predictability of the verb" (Ferrer-i-Cancho, 2014: 2)

Atzokoan ere, Ferrer-i-Cancho mintzo zitzaigun gain maxímotu prediktabilitatea on burua (aditza) afin azáldu SOV ordena, kontrajarriz helburu maximotzaile hori ki minimizazioa on prozesamendu-kostua (zein gertatuko litzakén an SVO). 

Baina, ez al da printzipio maximotzaile hori (alegia, maxímótzea a prediktabilitatea on burua) guztiz ad hoc? Hau da, ez al da printzipio hori guztiz komenienteki postulatua xedé lortu hori emaitza zein nahi den? Ez nago esaten ze ariketa teoriko hori egitea ez denik zilegi: guztiz zilegi da. Baina, realitatea azaltzeko, askoz hobe litzake baldin supuestoak, eta areago printzipio maximotzaileak ondo justifikatuak egonen balira (ondo oinarrituak an teoria eta datuak), eta, gure ikuspuntutik bederen, printzipio maximotzaile hori ez dago aski justifikatua, edo hobeki, ez dago batere justifikatua bidéz argudio teoriko eta praktiko sendoak.

Zeren, kontua balitz prediktabilitatea, kontua balitz aurríkustea zeozer (eduki informatiboren bat) an bukaera, orduan batek esanen luke ze bukaeran kokatu beharko litzaké sujetua ordezta aditza, zeren sujetua izaten da esaldiko parte thematiko-aurrikusgarriena. Hoeks-ek (2016) dio:

... the subject often expresses the topic which is by itself the most predictable unit in a sentence independent of the position it is placed in. [Hoeks, 2016]

Hortaz, helburua balitz bukaeran ematea osagai aurreikusgarriena, esaldia akaso bukatu beharko litzake kin sujetua, zein, tipikoki aurrikusgarriena izanik, bukaeran kokaturik izanen litzake are aurreikugarriagoa, bilakatuz esaldiko bukaera orohar aurreikusgarriena. Baina, galdera dá: zertáko nahi genuke aurrikusi bukaeran sujetua baldin sujetu hori behar badugu ki járri mezu-hartzailea an posizio komunikatibo abantailatsuena afinda jaso dagién informazio rhematikoa efektiboki?

Ez, orohar ez dugu hori nahi, halan-ze guztiz onartzen da ze sujetua eman ohi da an hasiera on esaldia zatio izán marko thematiko egokiena ki ulertu abantailatsuki ondorengo informazio berria, rhematikoena, luzeena, irekiena, aurrikusgaitzena.

Eta gauza da ze antzekoa gertatzen da kin aditza respektu bere osagarria, zein orohar izanen dén gutxiago rhematikoa, gutxiago luzea, gutxiago expandigarria eta gutxiago aurrikusgarria zein aditza (bádira aditz gutxiago zein izenak, eta gainera osagarriak expanditu daitezke harik infinitua an modu askoz aurreikugaitzagoa inkluso gana hiztuna zein ari den mintzatzen edo idazten reflexiboki). Justuki horregatik, arrazoi komunikatibo sendo horrengatik, aditzak orohar jotzen dú (interlinguistikoki, enpirikoki) ki posizio aurreratuagoa zein bere osagarri rhematikoagoa, luzeagoa, irekiagoa, aurrikusgaitzagoa, prosodikoki nabarmenagoa, informazioanalki helburuzkoa.

Dá justuki ber argumentazio sendoa zein dén erabiltzen arrén justifikatu estruktura sujetulehena, antzera ere lagundua kin evidentzia enpiriko sendoa. Horrela, eta bide beretik galde geinke: zertáko nahi genuke aurrikusi bukaeran aditza baldin aditz hori behar badugu ki járri mezu-hartzailea an posizio komunikatibo abantailatsua xedé jaso informazio rhematikoena efektiboki?

Jakina, aditz hori, berdin nola sujetua, izanen dá erlatiboki are aurrikugarriagoa noiz emana ondórenda bere osagarria, baina, sujetuan lez, ez gaude saiatzen bilátzen bukaera aurrikusgarriena (zein, bestalde, izanen litzakén sujetua), baizik emáten informazio berri potentzialki konplexu eta ireki-aurreikusgaitz bat (azpi baldintza orokorrak) an modu eraginkorrena, zeina lortuko dén kokatuz aditza an posizio transizionala artén sujetua (parte thematikoena) eta objetua (parte rhematikoena).

Printzipio maximotzaile hori ez da eusten, ez komunikatiboki, ez enpirikoki. [1393] [>>>]