igandea, iraila 19, 2021

... eta Pagel (2009): "Solid arrows indicate statistically supported evolutionary transitions, dashed arrows are not supported."

Atzokoan komentatzen genuen nóla Ferrer-i-Cancho (2014) dún aipatzen a artikulua ganikan Gell-Mann & Ruhlen (2011) noiz mintzátzen gain reversioak an hitz-ordena ti SVO ki SOV, nahiz ez den mintzatzen gain papera zein kontaktu linguistikoak izan bide duen an aldaketa horiek:

Eta gauza da ze Ferrer-i-Cancho (2014), noiz mintzo zaigu gain reversioak an evoluzioa e hitz-ordenak (zeinen adibide tipiko bat litzaké a aldaketa ti SVO ki SOV), dú orobat  aipatzen Gell-Mann & Ruhlen (2011):

A typical example is the reversion from SVO to SOV (Pagel, 2009; Gell-Mann & Ruhlen, 2011)

Baina azpimarratu behar dugu ze, nola genioen, Gell-Mann & Ruhlen-en lanean reversio tipiko horiek (ti SVO ki SOV) desagertzen dira noiz referitzen garen ki "natural drift whitout diffusion" ...

Gaur, ordea, referituko gatzaio ki beste autorea zein Ferrer-i-Cancho-k aipatu an bere goragoko pasartetxoa, zein den Pagel (2009):

Pagel (2009) dú aztertzen nóla aldatu dén hitz-ordena an hizkuntza indoeuroparrak, eskainiz oso analisi-mota interesgarria zeren ezberdintzen ditú arten antzinako egoera bat (SOV postpositiboa), egoera derivatu bat zein amaitzen den izaten definitiboa (VSO/SVO prepositiboa), eta kokátuz euren artean beste bi egoera transizional, mixto eta, hortaz, inharmonikoak zein izanen lirake inestableenak:

Grafiko hori, errepikatzen dugu, referitzen da soilik ki sintaxi indoeuroparrak, eta hor, gaurkoan, azpimarratu nahi genuke azken partea, guk gorriztatua an ondorengo irudia:

non,

Solid arrows indicate statistically supported evolutionary transitions, dashed arrows are not supported. [Pagel, 2009]

eta non justuki horregatik, egoera derivatua (VSO/SVO) izanen litzaké establea, esan nahi baita ze azken egoera horretatik nekez mugituko dira sintaxiak (soilik salbuespenez, an baldintza ondo bereziak), halan-ze konsidera liteke amaierako egoera, nondik jada ez den mugimendu berezirik:

The derived state seems to be stable in lndo-European languages. [Pagel, 2009]

Hona hemen Pagel-en azalpena gain goragoko eskema hori:

Esan nahi baita ze emaitza horietan berriro agertzen zaigu a asimetria arten aldaketak ti SOV postpositiboak ki SVO (edo VSO) prepositiboak respektu alderantzizkoak: alegia-ze, noiz sintaxi indoeuroparrak heltzen diren ki egoera burulehen harmonikoa (zein ez den soilik SVO, baizik SVO prepositibo harmonikoa) nekez (soilik salbuespenez) itzuliko dira ki sintaxi SOV postpositiboa, bitartean-ze sintaxi SOV postpositiboak ez dira agertzen nola estatistikoki estableak.

Horrela, grafiko horretako joerak mantenduko balira etengabe, finean sintaxi indoeuropar (ia) guztiak amaituko lirake izáten VSO/SVO prepositiboak, zein den egoera egonkor bakarra (aurreko ia hori nagusiki lotu beharko litzake kin kontaktu linguistikoa, zein, horrek berak ere, gerota gehiago dún bultzatuko aldé SVO prepositiboa). Beraz, gerta daitezke salbuespenezko egoerak, baina, analisi horretan, argi dago zein den joera nagusia aldé egoera derivatu burulehen estable bat (VO prepositiboa). []

Etiketak: , ,