larunbata, abendua 09, 2023

Nabarriztarra (1932). "x gurutziarra 'tan' edo 'bidar' irakurten da,..."

Atzokoan bukatzen genuén gure sarreratxoa esánez:

... orokorrean behar izanen dugú irakurketa funtzional bat nola "berdin" edo "lain" edo "da/dira", eta esan behar dugu ze proposatutako "edo" partikula hori ez da zehatzagoa zein "berdin" edo aipatutako besteak an funtzio berdintzaile hori. Hortaz, puntu horretan, gure ikuspegitik atzerapusutxo bat gertatu da, zein, halere, gelditzen dén ondo konpensatua kin erabilera te "ken" soila an kenketak, zein den oso aurrerapusu handia.
eta nahiz kenketan garatu dén "ken" soildua (aurrerapausu nabarmena), biderketan ez da jasoko 1930ko "tol" irakurketa, orain propósatuz nagusiki "-tan" sufijoa ostén biderkatzailea, egínez expresioa ondo zurrunagoa (atzerapausu nabarmena):

x gurutziarra [biderketakoa] tan edo bidarr irakurten da,... [Nabarriztarra, 1932:23]

Horretaz esán ze nahiz "bidar" edo "bider" lanabesa konservatzen den hor ere, "bidar" hori erabiliko litzaké antzera nola "-tan" postpositiboa, esan nahi baitá postpositiboki lotua ki biderkatzailea:

2 irutan (iru bidarr) esanik, ¿zenbat egiten da? 3 x 2 = ... [Nabarriztarra, 1932:23]

non daukagun atzerapausu funtzional nabaria respektu "tol" prepositibo eroso eta potentea edota respektu gaur egungo "bider" (aukeran) prepositiboa. [>>>]