ostirala, abuztua 02, 2024

Moreno Cabrera-k ere "evidente" ikusten zuén azalpen funtzionalista an 1990: "... ello explica [Tomlin-en 1. printzipio funtzional thematikoak] por qué los dos órdenes más frecuentes son SOV y SVO; también explica la menor frecuencia de VSO y la rareza de VOS y OVS."

Atzokoan ikusten genuen nóla Fernández eta Ortiz de Urbina (2007) "argi eta garbi" ikusten zutén SOV, SVO eta VSO hitz-ordenak maiztasunean nagusitzen zirela gainén beste hiruak. eta  "berehala ohartzen" ziren zergátik OSV, OVS eta VOS agertzen dirén askoz urriago (atzoko arrazoi komunikatibo-funtzionala): 

Argi eta garbi, hitz hurrenkeraren hiru tenoreak SOA/SAO/ASO dira ["hiru tenoreak" hori dá metafora bat zeinekin referitzen diren ki hiru hurrenkera nagusiak: SOV, SVO eta VSO]. Hiru tenoreak beren ahaide pobreagoekin alderatzen baditugu [hor referitzen dira ki beste hiru ordenak: OSV, OVS eta VOS], berehala ohartzen gara bi taldeak banatzen dituen ezaugarria subjektu eta osagarriaren arteko hurrenkera dela. Top three hurrenkeretan subjektua osagarriaren aurrean agertzen da, hau da, S-O, beste hiruretan O-S topatzen dugu. [Fernández eta Ortiz de Urbina, 2007:217]
eta hori:

... ekonomikoa da oso ... [Fernández eta Ortiz de Urbina, 2007:216]

Gaurkoan gogoratu nahi genuke ze gaur egungo hizkuntzalari chomskyar Jose Luis Moreno Cabrera-ri ere 1990an "evidente" egiten zitzaion nóla adibidez Tomlin-en printzipio funtzionalek (1986, ikus sarrera hau) eta zehazkiago haren lehenengo printzipio funtzionalak (the theme first principle: ikus sarrera hau edota beste hau ere) azaltzen zuén zergátik SOV eta SVO ordenak zirén maiztasun handienekoak artén 6 hitz-ordena posibleak (beheragoko irudia atera dugú ti gure "Hizkuntza bere osotasunean" (2017:292), an "Gotzon Aurrekoetxea lagunartetik hara", EHU). Honela mintzo da Moreno Cabrera (1990):

Recientemente Tomlin (1986) ha propuesto tres principios que explican estas preferencias [aldé SOV eta SVO hitz-ordenak]. Tales principios tienen una clara base icónica que iremos haciendo evidente al enunciarlos.  

... ello explica por qué los dos órdenes más frecuentes son SOV y SVO; también explica la menor frecuencia de VSO y la rareza de VOS y OVS. [Moreno Cabrera, 1990:144-145]

Beraz, Moreno Cabrera-rentzat ere (1990) evidente zén Tomlin-en azalpen funtzional-komunikatiboa (1984), eta zientzian "evidente" ez da edozer. [2438] [>>>]